5. Dadl Aelodau o dan Reol Sefydlog 11.21(iv): Datganoli Plismona

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:08 pm ar 9 Mawrth 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhys ab Owen Rhys ab Owen Plaid Cymru 4:08, 9 Mawrth 2022

(Cyfieithwyd)

Wel, mae hynny'n bodoli eisoes gyda chomisiynwyr heddlu a throsedd, a datganoli gweithredol a geir ym Manceinion a Llundain, sy'n hollol wahanol. Ac nid oes neb yma wedi sôn am uno heddlu Cymru heblaw amdanoch chi, Mark Isherwood. Nid oedd comisiwn Thomas yn ei argymell; nid oedd comisiwn Silk yn ei argymell.

Nawr, y cymesuredd gwleidyddol—os ydych yn pryderu cymaint am yr undeb, pam na allwn gael cymesuredd gwleidyddol o fewn yr undeb? Neu a yw Cymru'n israddol i leoedd eraill, fel na chawn reoli plismona? Ac ar y pwynt 'ni chawn orfodi deddfau' gan Jane Hutt—a deuaf i ben ar ôl y pwynt hwn, Ddirprwy Lywydd—fe welsom hyn yn ystod y pandemig COVID, oni wnaethom? Heddluoedd Cymru yn gorfodi deddfau Cymru, ond eto nid oeddent yn atebol i Lywodraeth Cymru, nac i'r lle hwn. Cawsom ein hatgoffa gan Jane Dodds a chan Delyth Jewell nad yw'r system bresennol yn gweithio. Wel, edrychaf ymlaen at y diwrnod, fel y dywedodd Mike Hedges, pan fyddaf yn gallu galw Jane Hutt yn Weinidog cyfiawnder Cymru. Diolch yn fawr iawn.