6. Dadl ar Gynnig Deddfwriaethol gan Aelod: Janet Finch-Saunders (Aberconwy) — Cynllunio morol yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:24 pm ar 16 Mawrth 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Janet Finch-Saunders Janet Finch-Saunders Conservative 3:24, 16 Mawrth 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch, Huw. Mae'n deg dweud fy mod yn gwerthfawrogi gweithio gyda chi ar y pwyllgor rydym arno. Ynglŷn ag a oes angen deddfwriaeth newydd arnom neu a allwn addasu, canllawiau'n unig yw llawer o'r mesurau ar hyn o bryd, Huw. Felly, o ganlyniad, rydym am sicrhau bod y ddeddfwriaeth honno'n cynnwys rhai o'r pethau rwyf wedi sôn amdanynt, ac mae llawer mwy i ddod eto. Rhaid i hyn gael ei gynnwys mewn deddfwriaeth. Nid wyf yn gwybod a all y Dirprwy Weinidog neu’r Gweinidog ddweud wrthym heddiw a oes angen i honno fod yn ddeddfwriaeth newydd, ond yn sicr, mae angen i’r cynllun gofodol morol fod yn gyfraith, yn hytrach na chanllawiau'n unig.

Y canlyniad, er enghraifft, yw bod Ystad y Goron yn arwain y broses drwy rowndiau unigol o osod prydlesau gwely'r môr. A dweud y gwir, yng nghyllideb garbon 2, rydych chi fwy neu lai’n cyfaddef eich bod yn gadael i Ystad y Goron arwain, gan ddatgan eich bod yn cydweithredu er mwyn deall beth yw'r cyfleoedd gofodol ar gyfer ynni gwynt ar y môr, gan gynnwys datblygiadau gwynt arnofiol. Yn hytrach na’r ffocws diweddar sydd wedi bod ar ddatganoli Ystad y Goron, dylem fod yn blaenoriaethu’r argyfwng hinsawdd a natur drwy ddatblygu cynllun datblygu morol cenedlaethol, ac un sydd wedi'i gynnwys mewn deddfwriaeth.

Mae angen inni hefyd greu strategaeth adfer adar môr Cymru. Mae Llywodraeth y DU a Llywodraeth yr Alban ill dwy wedi ymrwymo i fynd i’r afael â’r bygythiadau a’r pwysau ar adar môr, ac unwaith eto, rydym yn dal i aros yma, a hynny er gwaethaf y dirywiad difrifol a fu yn niferoedd y gwylanod coesddu sy’n magu yng Nghymru, 35 y cant ers 1986. Mewn gwirionedd, dywedodd Dr Catharine Horswill yn ddiweddar:

'Mae angen inni dynhau asesiadau i wella dealltwriaeth o'r effeithiau posibl ar fywyd gwyllt sydd eisoes yn ei chael hi'n anodd, megis yr wylan goesddu.'

Yn yr un modd, mae Lisa Morgan o Ymddiriedolaeth Natur De a Gorllewin Cymru wedi datgan y dylai lleoliad, graddfa a math cynlluniau ynni adnewyddadwy morol gael eu pennu gan asesiadau amgylcheddol priodol. Yn wir, ni allaf weld sut y gallai unrhyw un ddadlau â hynny. Mae hyd yn oed ein pysgotwyr a’r sector dyframaethu wedi tynnu sylw at angen dybryd i weithredu mewn perthynas â ffermydd gwynt.