Part of the debate – Senedd Cymru am 5:23 pm ar 16 Mawrth 2022.
Diolch i Mike Hedges am yr awgrym hwnnw. Rydym yn adolygu ein canllawiau ar hyn o bryd, a byddaf yn sicrhau bod y pwynt hwnnw'n cael ei ystyried yn llawn yn yr adolygiad. Rwy'n cydnabod y pwyntiau a wnaeth yn ei gyfraniad i'r ddadl yn gynharach ar y pwnc hwnnw.
Cytunwn na ddylai plant a phobl ifanc fod o dan anfantais oherwydd dyled prydau ysgol, ac rydym eisoes wedi gweithredu. Ym mis Tachwedd, fe wnaethom ysgrifennu at bob pennaeth yn nodi ein disgwyliad clir y dylai awdurdodau lleol ac ysgolion weithio mewn partneriaeth â theuluoedd pan fyddant yn cael anawsterau i ddod o hyd i ateb i sicrhau bod pob plentyn yn cael cinio iach. Yn bwysig, atgoffwyd awdurdodau lleol ac ysgolion hefyd o'u gallu i ddefnyddio eu disgresiwn i weithredu strwythurau prisio amrywiadwy i roi gwell cymorth i blant a theuluoedd ar incwm isel nad ydynt yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim.
Y grant datblygu disgyblion - mynediad yw'r cynllun mwyaf hael o'i fath yn y DU, ac roeddwn yn falch o gyhoeddi yn ddiweddar y bydd y grant ar gael yn awr i bob grŵp blwyddyn ysgol. Gan weithio gyda fy nghyd-Weinidog, y Gweinidog cyllid a llywodraeth leol, bydd yr Aelodau wedi gweld y datganiad ysgrifenedig yr wythnos hon yn cyhoeddi taliad untro ychwanegol o £100 i bawb sy'n gymwys. Mae'r cynnig yn galw am wella'r modd y cyfeirir at y grant. Fe wnaethon gynnal ymgyrch genedlaethol lwyddiannus, yn fy marn i, i godi ymwybyddiaeth o'r cynllun dros fisoedd y gaeaf i helpu teuluoedd a allai fod yn newydd i fudd-daliadau a heb fod yn ymwybodol o'r cynllun. Mae awdurdodau lleol hefyd yn cynnal eu hymgyrchoedd cyfathrebu eu hunain i gynyddu'r nifer sy'n manteisio arno, ac rwy'n dal i fod yn ymrwymedig i ehangu'r gwaith da hwn.
Mae'r cynnig hefyd yn galw am weithio heddiw tuag at gofrestru awtomatig. Mae hwn yn nod y credaf y byddem i gyd yn ei rannu. Fodd bynnag, oherwydd y rhyngweithio â system dreth a budd-daliadau Llywodraeth y DU, mae'n gymhleth ac nid yw'n rhywbeth a all ddigwydd ar unwaith, yn anffodus. Ond fel rhan o'r cynllun gweithredu pwyslais ar incwm, a gweithio gydag awdurdodau lleol, rydym wedi datblygu a chyhoeddi pecyn cymorth arferion gorau. Mae'n coladu'r hyn sy'n gweithio i helpu i symleiddio'r broses ymgeisio am fudd-daliadau datganoledig, gan eu gwneud yn fwy hygyrch i bobl sydd angen y cymorth hwn. Byddwn yn parhau i weithio gydag awdurdodau lleol i archwilio ffyrdd pellach o symleiddio'r broses ymgeisio am fudd-daliadau Cymru a nodi opsiynau ar gyfer cynyddu'r nifer sy'n eu cael.
Byddwn yn parhau i wella ymwybyddiaeth o fudd-daliadau Cymru drwy gyflwyno cynlluniau ar gyfer darpar ymgeiswyr a'r staff rheng flaen sy'n cefnogi ymgeiswyr, gan helpu mwy o bobl i fanteisio ar y cymorth y mae ganddynt hawl iddo. Rydym wedi cyhoeddi canllawiau i gyrff llywodraethu ar godi tâl am weithgareddau ysgol. Mae Deddf Addysg 1996 yn nodi'r gyfraith ynghylch pa daliadau y gellir ac na ellir eu codi am weithgareddau. Ni cheir codi tâl am deithiau ysgol sy'n gysylltiedig â'r cwricwlwm. Mae canllawiau Llywodraeth Cymru ar godi tâl yn nodi na ddylai teuluoedd sy'n cael prydau ysgol am ddim orfod talu am dripiau ysgol. Byddwn yn darparu cymorth parhaus i ysgolion ar sicrhau bod pob taith a gweithgaredd yn gynhwysol.
Ddirprwy Lywydd, dyma rai yn unig o'r camau yr ydym yn eu cymryd yn y maes hwn, ochr yn ochr â mentrau eraill ehangach, megis buddsoddi yn y gronfa cymorth dewisol a chynllun cymorth tanwydd y gaeaf pellach, y cyfan er mwyn cefnogi teuluoedd sy'n cael trafferth ymdopi â'r argyfwng costau byw. Mae'r Llywodraeth hon wedi, a bob amser yn mynd i roi plant a hawliau plant wrth wraidd popeth y mae'n ei wneud, a hoffwn ddiolch i Blaid Cymru am y cyfle i ystyried y materion pwysig hyn yn y Siambr heddiw.