5. Datganiad gan y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol: Y wybodaeth ddiweddaraf am y cynllun Cartrefi i Wcráin

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:19 pm ar 29 Mawrth 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru 3:19, 29 Mawrth 2022

(Cyfieithwyd)

O ystyried ymagwedd gwbl annigonol ac anghymwys Llywodraeth y DU tuag at argyfwng ffoaduriaid o Wcráin, a'r rhybudd a gyhoeddwyd mewn datganiad gan benaethiaid y Cyngor Ffoaduriaid, y Groes Goch Brydeinig, Achub y Plant ac Oxfam yn mynegi bod y system fisa yn achosi gofid mawr i bobl o Wcráin sydd wedi dioddef trawma eisoes, mae yna groeso mawr i nod Llywodraeth Cymru i'w gwneud hi mor hawdd â phosibl i ni groesawu pobl yma. Mae hi'n amlwg, er hynny, y dylai Llywodraeth Cymru alw am hepgor unrhyw angen am fisa o ran y bobl druenus hyn, ac unrhyw ffoadur rhag rhyfel, yn ôl y rhwymedigaeth sydd arnom ni o dan gonfensiwn ffoaduriaid 1951 y Cenhedloedd Unedig.

Fel y gwnaethoch chi ei ddweud, rydym yn gwybod bod ymateb pobl Cymru i'r alwad i helpu'r rhai sy'n ffoi o Wcráin wedi bod yn rhyfeddol iawn, ac adlewyrchir eu haelioni mewn arolwg barn a gyhoeddwyd ddydd Sul, a oedd yn dangos bod mwyafrif y bobl yn y DU yn cefnogi polisi o hepgor fisâu ac yn dymuno caniatáu i nifer digyfyngiad o bobl Wcráin, sy'n ffoi rhag ymosodiad anghyfreithlon ac erchyll Rwsia ar eu cenedl, ddod i'r DU. Felly, er ein bod ni'n barod ac yn aros i'w helpu nhw, i'w croesawu nhw a gwneud popeth yn ein gallu i'w helpu i ddod o hyd i gartref, mae'r rhai sy'n dymuno dod i'r DU yn gorfod wynebu oedi diangen a chreulon yn eu hymgais am ddiogelwch, yn ogystal â phryder a achosir gan fiwrocratiaeth gymhleth, gwaith papur di-ben-draw sy'n rhwystro diogelwch. Gweinidog, ar ran pobl Cymru, mae'n rhaid i ni erfyn ar y Swyddfa Gartref i wneud mwy i helpu pobl i ddod o hyd i'r gefnogaeth a'r noddfa sydd eu hangen arnyn nhw.

Gweinidog, a ydych chi wedi cael unrhyw ddiweddariad gan Lywodraeth y DU am nifer y fisâu sydd wedi eu rhoi i'r rhai sy'n awyddus i ddod i'r DU ond heb gysylltiadau teuluol yma? Ai nifer bach iawn o bobl sy'n dod drwy'r cynllun hyd yn hyn, fel y mae'r ffoaduriaid yn ei awgrymu, ac a yw hyn yn cael unrhyw effaith ar yr hyn y gallwn ni ei wneud gyda'r cynllun uwch-noddwr? Pa drafodaethau y mae Llywodraeth Cymru wedi eu cael gyda Llywodraeth y DU ynghylch y bobl a allai gael eu gorfodi i geisio cymorth gan eu gwledydd lletyol presennol, ac a fydd hynny'n peryglu eu ceisiadau am statws ffoadur pan fyddan nhw'n cyrraedd Cymru?

Rydych chi wedi ailadrodd heddiw yr hyn y gwnaethoch ei ddweud yn eich datganiad ysgrifenedig yr wythnos diwethaf, fod Trafnidiaeth Cymru wedi cadarnhau y bydd ffoaduriaid o Wcráin yn cael teithio am ddim tra byddan nhw'n ymgartrefu yng Nghymru drwy ddangos pasbort Wcreinaidd i docynwyr a staff gorsafoedd am gyfnod o chwe mis, a bod y cynllun yn estyniad o raglen barhaus gan Lywodraeth Cymru sy'n darparu cludiant cyhoeddus am ddim i geiswyr lloches yng Nghymru. Mae'r prosiect trafnidiaeth sy'n darparu'r cludiant am ddim hwn a gafodd ei dreialu gan Gyngor Ffoaduriaid Cymru, dan arweiniad Lywodraeth Cymru, yn dod i ben ar ddiwedd y mis hwn. Yn y cyfamser, mae ffoaduriaid o Wcráin wedi cael caniatâd i deithio am ddim ledled Cymru drwy ddangos eu pasbort i ddarparwyr y gwasanaethau. Ceir adroddiadau gan geiswyr lloches eu bod nhw'n cyrraedd gorsaf Caerdydd Canolog dim ond i gael gwybod eu bod nhw y math anghywir o geisiwr lloches—hynny yw, nid o Wcráin. A wnaiff y Gweinidog gadarnhau y bydd cludiant am ddim yn cael ei ymestyn i bob ffoadur a cheisiwr lloches am y chwe mis nesaf?

Er bod y rheswm dros gadw lleoliadau canolfannau croeso Cymru, wrth gwrs, yn gwbl ddealladwy, mae hi'n bwysig bod y sefydliadau cymharol y trydydd sector yn gwybod ble y bydd y canolfannau wedi eu lleoli, er mwyn iddyn nhw allu darparu'r gwasanaethau perthnasol a'r cymorth arbenigol, fel y gwnaethoch chi ei amlinellu. A wnaiff y Gweinidog amlinellu felly sut y caiff sefydliadau'r trydydd sector eu cefnogi i fod â'r rhan lawn a hanfodol sydd ei hangen yn y broses integreiddio ac ailsefydlu ar gyfer y rhai sy'n dod i Gymru yn ôl y cynllun noddi, y tu hwnt, wrth gwrs, i'r rhodd o £1 miliwn y gwnaethoch ei chyhoeddi i gronfa Cenedl Noddfa Croeso?

Ac yn olaf, i'r rhai sy'n dod i Gymru o dan y cynllun Cartrefi i Wcráin, disgwylir i'r noddwyr letya ffoaduriaid am o leiaf chwe mis. I'r rhai a fydd yn dod yn syth i gartrefi yng Nghymru, beth fydd yn digwydd pe byddai gwrthdaro rhwng y gwesteiwr a'r gwestai? A fydd yr awdurdod lleol yn cynnig llety brys mewn gwesty? Beth fydd yn digwydd pe byddai'r lletywr yn gwrthod llety ar ôl y chwe mis? A fydd y teulu yn cael eu lletya yn yr un ardal? A fyddan nhw'n cael eu hadleoli i ardal arall? Os felly, sut y bydd hyn yn effeithio ar eu hintegreiddio i'r gymuned? Pa gynllun sydd ar waith gan Lywodraeth Cymru yn hyn o beth? Diolch.