Wel, Lywydd, mae dau bwynt ar wahân i'w hateb, a cheisiaf ateb y ddau ohonynt. Ar y cyntaf, roeddwn yn bresennol brynhawn ddoe yn ystod y cwestiynau busnes, a chlywais gan yr Aelod am y profiad dirdynnol a gafodd hi a’i chyd-deithwyr, ac roedd yn ddrwg iawn gennyf glywed am hynny. Cyfarfûm â chadeirydd a phrif weithredwr Trafnidiaeth Cymru yn syth ar ôl hynny i drafod y mater. Yn amlwg, nid yw'n iawn mai'r rheswm y cafwyd ymateb oedd am fod gwleidyddion ar y trên, ond roedd nifer o Aelodau yno a oedd yn gallu rhoi tystiolaeth uniongyrchol, ac fe'i cymerais o ddifrif, yn enwedig sylwadau aelodau o'r cyhoedd nad oeddent wedi gallu mynd i angladdau ac a gafodd helynt gyda'u swyddi. Felly, mae Trafnidiaeth Cymru o ddifrif ynglŷn â hyn. Roedd problem gyda’r trên wrth iddo adael y depo cynnal a chadw—nid depo cynnal a chadw Trafnidiaeth Cymru—ond yna, methodd weithio ar ôl ychydig, ac achosodd hynny lu o broblemau dilynol. Felly, rwy'n awyddus iawn, fel y maent hwy, i ddefnyddio'r digwyddiad i ddysgu gwersi, yn enwedig ynghylch y cyfathrebu. Ymddengys y bu rhai methiannau sylweddol yn y ffordd yr ymdriniwyd â'r negeseuon. Felly, rwyf wedi cael sgwrs adeiladol a chadarn iawn gyda Trafnidiaeth Cymru ynglŷn â hyn, ac maent hwy a minnau'n awyddus i ddysgu o'r profiad i sicrhau y gallwn geisio atal hyn rhag digwydd eto. A hoffwn ailadrodd yr ymddiheuriad a roddais i'r Aelodau y bore yma i bob aelod o'r cyhoedd a oedd ar y trên hwnnw. Bydd pethau’n digwydd o bryd i’w gilydd ar y rheilffyrdd, ond credaf mai sut rydym yn ymateb iddynt sy'n bwysig, ac rwy'n gobeithio y gallwn yn bendant ddysgu’r gwersi o hynny.

Ar fater diogelu ffynonellau ynni, mae'n rhaid imi anghytuno â'r ffordd y mae Janet Finch-Saunders wedi disgrifio ymateb Llywodraeth y DU. Y ffordd i ddiogelu ffynonellau ynni yw nid yn unig drwy ddiddyfnu ein hunain oddi ar olew o Rwsia, ond diddyfnu ein hunain oddi ar danwydd ffosil. Nid yn unig ein bod yn wynebu argyfwng ynni yn y tymor byr, rydym yn wynebu argyfwng hinsawdd ar yr un pryd, ac mae cloddio mwy o olew o fôr y Gogledd, sef yr hyn y mae Llywodraeth y DU yn cynnig ei wneud, yn mynd yn gwbl groes i'r hyn y mae'r wyddoniaeth yn ei ddweud, yn gwbl groes i'r hyn a ddywedodd Prif Weinidog y DU ychydig fisoedd yn ôl yn Glasgow. Yn sydyn iawn, mae ei gof wedi'i ddileu'n llwyr unwaith eto ac nid yw wedi dysgu unrhyw beth o wersi'r gorffennol. Yr hyn sydd ei angen arnom yw ynni adnewyddadwy ar waith ledled y DU ar unwaith, ar lefel tai—cael ynni solar ar bob tŷ, ar bob adeilad, yn ogystal ag effeithlonrwydd ynni—a’r ystod o dechnolegau micro, ynni dŵr a chynhyrchu ynni y gwyddom eu bod yn gweithio, y gwyddom eu bod yn gosteffeithiol, ac y gwyddom eu bod yn fwy o ran o'r cymysgedd ynni. Mae hynny’n gamgymeriad mawr.

Ar ei beirniadaeth nad ydym yn mynd ati'n ddigon cyflym i fanteisio ar ynni'r môr, a’r syniad y gellir cyflwyno ynni niwclear yn gyflym braidd yn obeithiol. Byddwn yn dweud wrthi nad yw'n rhad nac yn lân nac yn gyflym. Mae gennym safbwynt pragmatig ar ynni niwclear. Yng ngogledd Cymru, gwyddom ei fod yn darparu arloesedd a datblygu economaidd, a’i fod yn rhan o’r cymysgedd ynni wrth inni gynyddu'r defnydd o ynni adnewyddadwy yn gyflym. Ond mae'n ateb tymor byr. Credaf y byddai'n annoeth i Lywodraeth y DU fanteisio ar hynny fel ymateb i’r argyfwng ynni. Ailadroddaf yr hyn a ddywedais wrth Altaf Hussain yn gynharach: mae’r ffaith bod Llywodraeth y DU wedi dileu’r tariff cyflenwi trydan yn 2019, y moratoriwm ar ynni gwynt ar y tir, a’r methiant i gefnogi morlyn llanw Abertawe yn gamgymeriadau hanesyddol. Rydym wedi colli degawd. Yn hytrach na sicrhau ein bod yn gydnerth gyda diogelwch gwirioneddol o ran ffynonellau ynni a system adnewyddadwy, maent wedi parhau â'n dibyniaeth ar olew a nwy o Rwsia, ac edrychwch lle mae hynny wedi ein harwain.