9. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am effaith y penderfyniad i gau ysgolion ym Mhowys a gyhoeddwyd yn ddiweddar ar dargedau Llywodraeth Cymru i ehangu addysg cyfrwng Cymraeg? OQ57888

Mae Powys yn ymrwymo i wella mynediad at addysg cyfrwng Cymraeg ar draws pob cyfnod allweddol, ac mae eu cynlluniau strategol Cymraeg mewn addysg a gyflwynwyd yn ddiweddar yn cynnig cyflwyno darpariaeth gynradd cyfrwng Cymraeg newydd ar draws pedair ardal o fewn y pum mlynedd gyntaf, gan gyfrannu at eu targed cyffredinol i gynyddu canran y dysgwyr mewn addysg cyfrwng Cymraeg i o leiaf 36 y cant erbyn 2032.

Diolch, Weinidog. Fe fyddwch yn ymwybodol o benderfyniad Cyngor Sir Powys i gau ysgolion gwledig yn yr ardal, sydd wedi bod yn ergyd drom i lawer o gymunedau. Rwy’n poeni fwyfwy am yr effaith y bydd y rhaglen trawsnewid hon fel y'i gelwir yn ei chael ar addysg cyfrwng Cymraeg ym Mhowys, felly diolch am eich ymateb. Mae ymrwymiad llawer o’r ysgolion gwledig hyn i addysg Gymraeg yn galonogol, a gwn eich bod yn rhannu fy mhryderon y gallai’r rhaglen hon o gau ysgolion olygu y bydd y Gymraeg yn dirywio, ac o bosibl, yn diflannu yn y cymunedau hyn. Felly, a gaf fi ofyn pa sylw ychwanegol y byddwch yn ei roi i sicrhau bod rhaglenni addysg Gymraeg yn gallu ffynnu mewn ysgolion gwledig? Diolch yn fawr iawn.

Wel, gyda'r cafeat a roddais i Andrew R.T. Davies ynghylch gallu gwneud sylwadau ar gynigion penodol, ar y cwestiwn ehangach y mae'r Aelod yn ei ofyn am addysg cyfrwng Cymraeg ym Mhowys, dylwn ddweud fy mod yn asesu pob un o'r cynlluniau strategol Cymraeg mewn addysg ar hyn o bryd. Byddaf yn gwneud cyhoeddiad ynglŷn ag a ddylid cymeradwyo, cymeradwyo gydag addasiadau neu wrthod y cynlluniau hynny cyn diwedd tymor yr haf. Efallai y bydd yn gwybod bod Powys wedi ymrwymo, fel y soniais yn gynharach, i'r pedair darpariaeth addysg gynradd cyfrwng Cymraeg newydd yng Nghrucywel, y Gelli Gandryll, Llanandras ac ardal gogledd Powys. Ceir ymrwymiad hefyd yn y cynllun strategol Cymraeg mewn addysg i gefnogi ysgolion cynradd cyfrwng Saesneg dwy ffrwd i symud ar hyd y continwwm iaith, ac i wneud hynny gan ddefnyddio arferion trochi. Ceir cynllun peilot yn Ysgol y Cribarth, y bydd yn ymwybodol ohono, rwy’n siŵr, sy’n enghraifft wych o hyn, ac edrychaf ymlaen at ymweld â hwy ym mis Mai. Rwyf hefyd, fel y buom yn ei drafod yn gynharach yn y sesiwn hon, wedi cyhoeddi £2.2 miliwn ar gyfer y grant trochi Cymraeg fis Medi diwethaf. Mae Powys wedi elwa o’r grant hwnnw i dreialu canolfan drochi Gymraeg newydd yn Ysgol Dafydd Llwyd yn y Drenewydd. Mae cynllun strategol Cymraeg mewn addysg Powys yn uchelgeisiol, fel sy'n wir mewn rhannau eraill o Gymru, ac fel Gweinidog, rwy’n llwyr ddisgwyl i’r uchelgeisiau hynny gael eu gwireddu.

Diolch i'r Gweinidog.