Diolch yn fawr, Llywydd. Cynigiaf y cynnig, ac rwyf heddiw'n argymell bod y Senedd yn cydsynio i gynnig cydsyniad deddfwriaethol Rhif 4 ar Fil Iechyd a Gofal y DU. Mae'r gwelliant hwn yn benodol iawn ei natur ac mae'n ymwneud â thrafodion masnachol mewn organau i'w trawsblannu dramor—fel y'i gelwir yn dwristiaeth organau. Bydd Aelodau'n cofio bod cydsyniad eisoes wedi'i roi ar gyfer y cymalau eraill yn y Bil sy'n dod o fewn cymhwysedd deddfwriaethol y Senedd, felly, nid yw hwn yn gyfle i ailagor unrhyw feysydd eraill y cytunwyd arnyn nhw eisoes, ond sydd wedi'u cyfyngu i ystyried y gwelliant penodol hwn.

Cafodd cymal ei gynnwys yn y Bil ar 16 Mawrth gan yr Arglwydd Hunt i fynd i'r afael â thwristiaeth organau. Mae hwn yn arfer gwarthus lle mae pobl o wledydd datblygedig yn teithio dramor i gael trawsblaniadau organau gan bobl sydd mewn sefyllfa anobeithiol, neu mewn gwledydd sydd â record hawliau dynol amheus. Mae'r Arglwydd Hunt wedi bod yn bryderus ers cryn amser am yr arfer hwn, ac mae'n dymuno ei weld yn cael ei wahardd yn y Deyrnas Unedig.

Er y credir bod nifer y bobl sy'n teithio dramor i gael trawsblaniadau fel hyn yn isel, yn enwedig yng Nghymru, cytunaf â'r Arglwydd Hunt fod yn rhaid i ni wneud ein rhan i geisio atal y fasnach wrthun hon o ddioddefaint dynol. Bydd angen gofal y GIG ar bobl sy'n cael trawsblaniadau yn y mathau hyn o amgylchiadau pan fyddant yn dychwelyd, a gellid eu gwneud yn anos oherwydd diffyg gwybodaeth am amgylchiadau'r trawsblaniad. Mae risg ychwanegol hefyd y gallent ddatblygu heintiau, gyda'r angen am ofal dilynol. Mae hyn yn rhoi beichiau ychwanegol ar y gwasanaeth. Felly, rydym yn atal y math hwn o arfer er budd pawb ac yn sicrhau bod pobl yn mynd drwy'r prosesau priodol.

Mae'r bwriad y tu ôl i welliant yr Arglwydd Hunt i atal yr arferion hyn yn rhywbeth yr wyf yn siŵr yr ydym ni i gyd yn ei gefnogi. Fodd bynnag, fel y'i drafftiwyd, teimlwyd bod y gwelliant yn rhy gymhleth ac anweithredol yn ymarferol gan ei fod yn gofyn am brawf bod cydsyniad penodol i roi organau wedi'i roi gan y rhoddwr neu ei deulu agos. Mae hefyd yn gosod beichiau sylweddol eraill ar weithwyr gofal iechyd proffesiynol ac eraill. Felly, cyflwynodd Llywodraeth y DU welliant amgen ar 28 Mawrth, a basiwyd yn Nhŷ'r Cyffredin ar 30 Mawrth ac a gadarnhawyd gan Dŷ'r Arglwyddi ar 5 Ebrill.