Cwestiynau Heb Rybudd gan Arweinwyr y Pleidiau

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:57 pm ar 26 Ebrill 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 1:57, 26 Ebrill 2022

(Cyfieithwyd)

Wel, rwy'n credu bod hynny'n sicr yn wir, Llywydd. Dyna'r pwynt yr oeddwn i'n ceisio ei wneud pan ddywedais i mai un o'r rhesymau pam mae gennym ni gyfraddau goroesi o'r math sydd gennym ni yw oherwydd bod pobl yn cyflwyno gyda'u canser yn hwyr. Ac mae pobl sy'n cael diagnosis o'u canser yn y pen draw gan eu bod nhw'n dod i adran achosion brys—ac fel y dengys erthygl The Lancet, dydyn nhw ddim yn cyflwyno yn yr adran achosion brys oherwydd eu cyflwr canser—maen nhw wedi cyrraedd yno am ryw reswm arall ac yna mae'r ymchwiliadau a gynhelir yn datgelu'r ffaith eu bod nhw'n dioddef o ganser.

Mae gennym ni rai rhannau stoicaidd iawn o boblogaeth Cymru nad ydyn nhw eisiau trafferthu'r meddyg ac sy'n byw gyda phethau sydd, yn eu barn nhw, ddim ond yn gyflyrau cronig sy'n rhan, er enghraifft, o'r broses o heneiddio. Byrdwn y system yng Nghymru yw ceisio perswadio pobl i gyflwyno'n gynnar ac yna gwneud yn siŵr ein bod ni'n paratoi ein poblogaeth meddygon teulu i allu adnabod yr arwyddion cynnar iawn hynny—nid yw'n hawdd ei wneud. Rydym ni'n gwybod, o ran llawer o ganserau, bod yr arwyddion a fyddai'n eich arwain i adnabod canser yn arwyddion a fyddai hefyd yn gwneud i chi feddwl mai cyflwr arall mwy cyffredin yw'r hyn yr ydych chi'n ei weld o'ch blaen. Felly, nid yw'n beth hawdd i'n meddygon teulu allu ei wneud, ond dyna pam rydym ni'n buddsoddi cymaint i wneud yn siŵr eu bod nhw wedi eu harfogi cystal ag y gallan nhw fod a bod y system yn eu gwobrwyo am y gwaith y maen nhw'n ei wneud i geisio cael diagnosis mor gynnar â phosibl pan fydd rhywun yn dioddef o'r cyflwr hwnnw.