4. Datganiad gan y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol: Diweddariad ar Wcráin

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:18 pm ar 26 Ebrill 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Sioned Williams Sioned Williams Plaid Cymru 3:18, 26 Ebrill 2022

Rwy'n diolch i'r Gweinidog am y datganiad. Fore Sadwrn diwethaf, rôn i mewn digwyddiad yn Resolfen i nodi cefnogaeth pobl y gymuned i Wcráin. Roedd y digwyddiad ar iard yr ysgol gynradd leol yn ysgol Ynysfach, â phobl o bob oed wedi troi mas i gydsefyll gyda phobl Wcráin. Casglwyd arian at yr apêl gymorth gan y gangen leol o Sefydliad y Merched oedd wedi coginio teisennau hyfryd, ac roedd nifer o'r trigolion wedi fy holi am y cynllun noddi, a nifer yn datgan eu hawydd i fod yn rhan ohono.

Tra ein bod ni'n gweld y dinistr yn Wcráin yn dwysau yn ddyddiol, y rhyfela yn ffyrnigo a'r gost ddynol yn sgil ymosodiad anghyfreithiol ac annynol Putin yn codi'n uwch ac yn uwch, mae parodrwydd ac ymdrechion pobl Cymru i geisio estyn croeso a chymorth i'r rhai sydd wedi ffoi am eu bywydau yn cynnig gobaith mewn cyfnod tywyll iawn.

Mae cynlluniau Llywodraeth Cymru i sicrhau mwy o drefn, mwy o sicrwydd a mwy o gefnogaeth i ffoaduriaid o Wcráin drwy'r cynllun uwch-noddwr yn cyferbynnu'n llwyr â'r anhrefn aneffeithiol ac aneffeithlon sy'n nodweddi ymateb Llywodraeth San Steffan. Mae'r niferoedd o fisas sydd wedi cael eu dyfarnu i ffoaduriaid o Wcráin o dan y cynllun yn dal i fod yn hynod ac yn siomedig o isel. Mae'n gwbl warthus, bron union i fis yn ddiweddarach ers inni drafod y sefyllfa fisas yn y Siambr gyda chi ddiwethaf, Weinidog, ein bod ni'n dal i wynebu'r un rhwystrau, yr un rhwystredigaeth, wrth geisio estyn cymorth a chartref a chroeso i bobl sydd wedi colli popeth, sydd wedi gorfod gadael eu heiddo, eu bro, eu cenedl ac, yn aml iawn, eu ceraint.

Rydym wedi darllen adroddiadau yn y wasg dros y dyddiau diwethaf gan staff sy'n gweithio ar linell cymorth fisas Llywodraeth San Steffan, yn dweud bod y cynllun wedi'i ddylunio i fethu, bod staff heb dderbyn hyfforddiant digonol, a bod unrhyw awgrym i wella'r system yn cael ei anwybyddu. Fe soniwyd am addewid gan Lywodraeth San Steffan y byddai'r broses fisas yn cael ei chyflymu yn eich datganiad ysgrifenedig diwethaf, ond mae straeon yn y wasg yn ddyddiol am bobl yn aros am wythnosau i glywed am hynt eu cais, a rhai cannoedd wedi cael eu colli'n gyfan gwbl. Felly, beth yw'r wybodaeth ddiweddaraf y mae Llywodraeth Cymru wedi'i chael am y broses fisas? A yw Llywodraeth San Steffan am gadw at ei gair a gwella'r broses?

Hefyd, a oes modd i chi gadarnhau bod cyllid yn cael ei ddarparu gan Lywodraeth San Steffan i gefnogi pob agwedd ar y cynllun fisas? Ydy pob teulu sy'n noddi teuluoedd yn uniongyrchol yn derbyn taliadau yn yr un modd â'r rhai sy'n noddi ffoaduriaid drwy'r cynllun Cartrefi i Wcráin? A yw cynllun Llywodraeth Cymru i fod yn uwch-noddwr yn derbyn cefnogaeth ariannol ddigonol gan Lywodraeth y Deyrnas Gyfunol? Ac, os felly, pa effaith y mae diffyg cyllid yn ei chael ar y cynlluniau fisas? 

Dwi wedi eich holi chi yn y Siambr hefyd ynglŷn â sut y gallai Llywodraeth Cymru gefnogi ein prifysgolion i fedru creu a chydlynu cynllun i fyfyrwyr ac academyddion sy'n ffoi o Wcráin. Fe ysgrifennais atoch rai wythnosau yn ôl am achos myfyriwr oedd am ddod i Brifysgol Abertawe i barhau a'i hastudiaethau, ond iddi gael ateb ei bod yn gorfod gwneud cais fel unrhyw un arall o wlad dramor, ac nad oedd unrhyw gymorth na chefnogaeth benodol nac ystyriaeth arbennig o'i sefyllfa hi ar gael. Oes modd i chi ein diweddaru ar unrhyw gynlluniau i newid hyn, o ystyried y budd dynol i'r unigolion hyn ac i'n sefydliadau ni fel cenedl o'u cael yn rhan o'n cymuned academaidd? Diolch.