Part of the debate – Senedd Cymru am 3:22 pm ar 26 Ebrill 2022.
Diolch, Sioned. Diolch. Mae hi'n hyfryd clywed am y croeso hwnnw a gawsoch chi heddiw ac a welsoch chi, a'r ffaith bod y gymuned a buarth yr ysgol, bod rhieni, y gymuned, yn eiddgar i ymgysylltu ac wedi bod â rhan mor adeiladol. Mae tua 10,000 o unigolion yng Nghymru wedi mynegi eu diddordeb nhw ar restr i fod â rhan yn y cynllun Cartrefi i Wcráin ers i'r gofrestr agor ar 14 o fis Mawrth ac mae 800 o aelwydydd wedi cyflwyno ceisiadau erbyn hyn. Nod hyn yw cefnogi 1,800 o Wcrainiaid yng Nghymru, ac mae'r dewis hwnnw'n dal i fod ar gael o ran y llwybr drwy gynllun teuluoedd Wcráin—y llwybr drwy'r cynllun Cartrefi i Wcráin. Efallai mai cynllun teuluoedd Wcráin, wrth gwrs, fel dywedais i, yw'r ffordd fwyaf llwyddiannus o gael fisa, drwy gynllun teuluoedd Wcráin, ac mae hi'n bwysig cydnabod nad yw cynllun teuluoedd Wcráin yn cael ei ariannu o gwbl. Nid oes cyllid ar gael ar gyfer y teuluoedd estynedig hynny ledled Cymru—ac rydym ni'n gwybod amdanyn nhw—nad ydyn nhw wedi cael unrhyw gyllid, o'i gymharu â'r cyllid a roddir ar gyfer y cynllun Cartrefi i Wcráin, oherwydd mae'r cynllun Cartrefi i Wcráin yn cael ei ariannu ac mae'n bwysig ein bod ni'n cydnabod nad yw'r cynllun uwch-noddwyr yn cael ei ariannu i'r un graddau ag y cefnogir cyllid Cartrefi i Wcráin. Rwyf i o'r farn bod angen i ni gael cefnogaeth y Senedd iddo heddiw yn fy nhrafodaethau i a'm trafodaethau i gyda Llywodraeth y DU, oherwydd mae hi'n hanfodol bod y rhai sy'n cefnogi eu teuluoedd nhw'n cael cyllid a chefnogaeth addas, ac yn wir y llwybr uwch-noddwyr.
I atgoffa pobl, mae Llywodraeth y DU wedi sicrhau bod £10,500 y pen ar gael i awdurdodau lleol ddarparu gwasanaethau, oherwydd gwasanaethau cyhoeddus sydd eu hangen arnyn nhw ar gyfer cefnogi Wcrainiaid sy'n cyrraedd yn eu hardaloedd nhw yn unol â chynllun Cartrefi i Wcráin. Nid yn yr un ffordd, fel dywedais i yn fy natganiad—nid yw'r cyllid yr ydym ni'n ei gael ar gyfer cynlluniau ffoaduriaid o Wcráin ar yr un gyfradd â'r hyn a oedd i'w gael i ni ar gyfer cynllun ffoaduriaid o Affganistan. Nid yw'n cynnwys y taliad o £850 ar gyfer hyfforddiant iaith Gymraeg a Saesneg na'r taliad o £2,600 ar gyfer gwasanaethau iechyd. Cafodd y rheiny eu darparu o dan gynllun ailsefydlu Affganistan yn ddiweddar. Felly, nid yw hyd yn oed y cynllun nawdd Cartrefi i Wcráin yn cael ei ariannu ar yr un gyfradd â honno, ond y gwir amdani yw nad ydym ni'n cael yr arian hwnnw o ran y cynllun uwch-noddwyr.
Mae angen i'r taliad o £350 y mis sy'n cael ei ddarparu o dan y cynllun Cartrefi i'r Wcráin fod ar gael i ni yn Llywodraeth Cymru ar gyfer pob teulu o Wcráin sy'n cael ei letya o dan y rhaglen uwch-noddwyr. Ac rwy'n dymuno dweud rhywbeth i gefnogi'r rhaglen uwch-noddwyr, oherwydd mae hi'n cynnwys ymrwymiad i ni gefnogi 1,000 o bobl yng Nghymru. Mae hynny'n anwybyddu'r angen i nodi noddwr unigol yn y DU. Mae'n golygu eu bod nhw'n cael eu noddi yn uniongyrchol gan Lywodraeth Cymru; mae hynny'n ei gwneud hi'n haws i bobl o Wcráin nad oes ganddyn nhw gysylltiadau teuluol i gael noddfa yma yng Nghymru. Ond hefyd, yn bwysig iawn, mae hynny'n anwybyddu'r oedi a'r pryderon o ran diogelu a welsom ni'n codi ynghylch Wcrainiaid sydd ag angen iddyn nhw nodi eu noddwyr yn y DU. Dyna fyddai'n sicrhau y gellir rhoi gwasanaethau priodol ar waith i'w croesawu nhw. Ac rydym ni'n ariannu hyn, mae Llywodraeth Cymru yn ariannu hyn, sef y gallu i ddefnyddio'r gwasanaethau cyhoeddus angenrheidiol yn y canolfannau croeso—gwasanaethau cyfieithu sydd ar gael, y gwasanaethau iechyd sydd ar gael, plant yn dechrau gwersi, cyngor i bobl ynglŷn â dulliau o ymdopi mewn gwlad ddieithr, cymorth gydag arian a budd-daliadau lles, a chyngor ynglŷn â dod o hyd i waith.
Fe fyddaf i, unwaith eto, yn edrych ar y materion sy'n ymwneud â mynediad i brifysgolion, oherwydd mae hynny'n hollbwysig o ran addysg. Rydym ni'n arbennig o bryderus ynghylch sicrhau bod plant a phobl ifanc yn cael mynd i'r ysgol mewn ffordd briodol, ac rydym wedi cyhoeddi canllawiau ar geisiadau i dderbyn plant i ysgolion, sydd ar ein gwefan noddfa ni. Ond rydym ni hefyd wedi cael ymatebion cadarnhaol iawn gan brifysgolion ac addysg bellach, ac felly rwyf i am roi'r wybodaeth ddiweddaraf am hynny hefyd.
Ond mae hi'n hanfodol ein bod yn cyfleu'r neges hon—. Ac rwy'n siŵr, fel roeddech chi'n ei ddweud, fod llawer o oedi wedi bod, oedi annerbyniol, rhwng cael y fisa, y teulu i gyd neu'r aelwyd gyfan yn cael y visa, ac yna cael caniatâd i deithio. Felly, rydym ni'n edrych ar faterion fel trafnidiaeth hefyd, ond mae'n rhaid i Lywodraeth y DU gymryd ei chyfrifoldeb hi o ran gwneud hon yn broses symlach er mwyn cael pobl, ffoaduriaid, i ddianc rhag arswyd eu profiad a'u bywydau nhw yn Wcráin ar hyn o bryd.