Mae hawliau dynol, drwy ddiffiniad, fel yr ydym ni wedi clywed heddiw, yn gyffredinol. Mae'n rhaid iddyn nhw fod. Felly, os ydym ni am amddifadu un grŵp, yna, mewn ffaith, rydym ni’n amddifadu pob grŵp. Dyna'r egwyddor sylfaenol sy'n sail i hawliau dynol, a dydw i ddim yn credu y gellir ei ddweud yn rhy aml. Felly, mae gosod mwy o gyfyngiadau ar bwy sy'n gallu cyflwyno hawliad, neu leihau iawndal yn seiliedig ar ba mor haeddiannol yr ydych chi’n ystyried yr hawliwr, fel y byddai Bil hawliau Prydeinig Llywodraeth y DU, ys gelwir, yn ei wneud, yn lleihau rhyddid pob un ohonom. Unwaith eto, rwy’n credu fod angen i ni ganolbwyntio ar yr un agwedd honno'n unig.

Mae disodli'r Ddeddf Hawliau Dynol yn ddiangen ar y gorau ac ar ei waethaf yn niweidiol, a dyna pam mae Llywodraeth Cymru wedi nodi'r gwrthwynebiadau sylfaenol a manwl i'r cynnig, fel hefyd mae Cyd-bwyllgor Hawliau Dynol San Steffan. Yn y cyfamser, mae gennym Ddeddf yr Heddlu, Troseddu, Dedfrydu a'r Llysoedd a'r Ddeddf Cenedligrwydd a Ffiniau, ac mae'r ddwy ohonyn nhw yn mynd i fygwth yr hawliau a'r rhyddid sydd wedi'u hymgorffori ac sy'n bodoli ar hyn o bryd. Bydd y gyntaf yn cwtogi ar hawl cymunedau lleiafrifol i fyw'n rhydd, ac unwaith eto mae hynny wedi'i grybwyll yma heddiw. Ni allwch byth danbrisio'r hawl i brotestio yn erbyn eich Llywodraeth pan fydd hi'n gwneud rhywbeth sy'n anghywir, pa liw bynnag y bo'r Llywodraeth honno. Gallai hyn, wrth gwrs, fod wedi bod yn flaengar. Gallai fod wedi ymestyn, er enghraifft, yr hawl i beidio â chael eich aflonyddu'n rhywiol yn gyhoeddus. Gallai fod wedi cydnabod casineb at fenywod fel trosedd. Yn hytrach, mae'r Torïaid wedi dewis amddifadu'r cyfleoedd hynny. Ond wedyn, pan fyddwn ni wedi darllen am yr hyn a ddigwyddodd i Angela Rayner, nid yw'n syndod. Ond dylai merched deimlo'n ddiogel yn eu gweithle, ac mae hwnnw’n weithle. Mae ganddyn nhw'r hawl i fynd i lawr y stryd heb berygl o gael eu beirniadu. Mae ganddyn nhw'r hawl i fyw fel unigolion. Ac rwy’n credu bod rhai, hyd yn oed ar y meinciau hyn yma, a fydd yn cytuno â hynny, ond mae'r Llywodraeth y maen nhw’n ei chefnogi wedi methu â chydnabod hyn.

Yn y cyfamser, daeth cofnodwr arbennig y Cenhedloedd Unedig i'r casgliad y byddai amddifadu rhai amddiffyniadau yn arwain at dorri hawliau dynol difrifol. Felly, mae elusennau blaenllaw wedi'i chondemnio—roeddem ni wedi clywed hynny—ac mae pob sefydliad y gofynnwyd iddo wneud sylwadau hefyd wedi'i chondemnio. Rydym ni’n gwybod ei bod yn bygwth, yma yng Nghymru, ein cenedl noddfa, gyda therfynau amser cosbol ar gyfer dioddefwyr masnachu mewn pobl ac eraill i gyflwyno eu hachosion. Meddyliwch amdano: lleihau amser rhywun sydd wedi cael ei fasnachu, wedi profi trawma, i gyflwyno ei achos i brofi ei achos, hyd yn oed i ddod o hyd i rywun i ymladd yr achos drosto—dyna mae'r Llywodraeth hon yn bwriadu ei wneud. Ac mae'n dod yn ôl eto, onid yw, i bwy sy'n haeddiannol a phwy sydd ddim. Ac mae ganddyn nhw ddigon o hanes yn hyn o beth, pan fyddant yn penderfynu pryd y maen nhw’n rhoi budd-daliadau i bobl neu'n peidio â rhoi budd-daliadau i bobl. Dyma'r un meddylfryd asgell dde sylfaenol. Dyna sydd yma. Rhaid i hawliau dynol fod yn elfen ganolog o'r drefn ryngwladol sy'n seiliedig ar reolau, a'r canlyniad yw bod gennym ni Lywodraeth y DU dan arweiniad Prif Weinidog sydd ag agwedd ddidaro iawn at y rheolau—mae hynny'n ei roi mewn iaith seneddol, gyda llaw, ond rydym ni i gyd wedi bod yn curo drysau'n ddiweddar, ac mae'r bobl sydd allan yna'n defnyddio iaith lawer mwy syml, rydw i’n cael fy ngwahardd rhag ei defnyddio yma heddiw.

Mae hawliau, rheolau a safonau bywyd cyhoeddus yn bwysig. Nid yn unig y mae eu habsenoldeb yn arwain at lywodraeth wael —mae pysgodyn yn pydru o'r pen—ond mae'n arwain at bolisi gwael, fel cynllun mewnfudo Rwanda. Ni allai Llywodraeth Brydeinig sy'n credu mewn hawliau dynol byth gyfiawnhau anfon ceiswyr lloches i gyfundrefn unbenaethol sy'n llawn achosion o gam-drin hawliau dynol. Felly, mae angen i ni ddiogelu ac ymestyn hawliau, nid ymosod arnynt yn sinigaidd. Ac er nad yw'n fater a gedwir yn ôl, rwy'n falch bod holl ddeddfwriaeth y Senedd yn gydnaws â'r Confensiwn Ewropeaidd ar Hawliau Dynol. A braf oedd gweld ein bod ni’n ymestyn hynny drwy wahardd cosbi plant yn gorfforol.

Felly, rydw i am anghytuno ag Altaf Hussain, nad yw, yn fy marn i, wedi gwneud unrhyw les i'w blaid yma heddiw gyda'i araith. Fe wnaeth wrthod cymryd fy ymyriad, felly mae'n rhaid i mi ddod yn ôl ato nawr. Roeddwn i’n siomedig braidd, o ran dewis defnyddio'r GIG, sydd wedi gwasanaethu cymaint o bobl mor dda yn ystod y ddwy flynedd ddiwethaf, ar draul rhai o'r unigolion hynny a gollodd eu bywydau i wneud hynny, gan eu defnyddio fel gwystl, yn fy marn i, i gyfiawnhau ymosodiad y Torïaid ar hawliau dynol unigol. Roeddwn i eisiau ei gofnodi drwy ymyriad, a gallai fod wedi ymateb iddo, ond dewisodd peidio â'i dderbyn.