9. Dadl Fer: Llwybrau o atgyfeiriadau i ddiagnosis a thu hwnt: yr heriau o fyw gydag awtistiaeth a chyflyrau niwroamrywiol eraill

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:42 pm ar 11 Mai 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Laura Anne Jones Laura Anne Jones Conservative 5:42, 11 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ddiolch yn gyntaf i Hefin David am ddod â'r ddadl bwysig hon i'n Siambr heddiw. Rwy'n gobeithio'n fawr y gwrandewir ar ei brofiadau personol gyda'i ferch brydferth, a'r wybodaeth sydd ganddo bellach. Am y rhan fwyaf o'r hyn a ddywedoch chi, rydych wedi cael y profiad hwnnw, yn wahanol i'r rhan fwyaf ohonom yma, ac rydych yn gwybod beth sydd ei angen i unioni camweddau'r system. Nid yw'r sefyllfa bresennol yn ddigon da. Ar hyn o bryd, rydym yn gweld rhestr aros o ddwy flynedd a mwy i blant weld arbenigwr tîm niwroddatblygiadol, sy'n crynhoi problemau mawr ar gyfer y dyfodol ac yn fy marn i, yn rhoi dysgu a chyfleoedd bywyd plant mewn perygl sylweddol. Heb y penodiadau tîm niwroddatblygiadol, mae gennym bellach blant nad ydynt yn cael eu hadnabod yn glinigol fel rhai awtistig neu ag ADHD, gan arwain at lefelau gwael o ddealltwriaeth a darpariaeth, a chreu sefyllfa lle nad yw plant yn cael digon o gymorth i ffynnu. Dywedwyd wrthyf hefyd am achos un rhiant a allai orfod mynd i ddyled i ariannu atgyfeiriad preifat ar gyfer eu plentyn. Dywedwyd wrthyf hefyd y gall penaethiaid ac athrawon roi mesurau ar waith eu hunain i gefnogi llythrennedd a rhifedd—nid dyna'r broblem—ond yr hyn y maent wedi'i bwysleisio a'r hyn y maent yn ymrafael ag ef yw nad yw penaethiaid nac athrawon wedi cael hyfforddiant ac nid oes ganddynt gapasiti i ddarparu'r cymorth sydd ei angen ar ddysgwyr sy'n agored i niwed, gan arwain yn aml at waharddiadau, am na allant ymdrin â'r ymddygiad hwnnw. Gan fod gennym system anghenion dysgu ychwanegol newydd yn dod yn weithredol yn awr, hoffwn ofyn i Lywodraeth Cymru sicrhau ei bod yn destun archwiliadau manwl a rheolaidd a rhoi mesurau diogelu ar waith, er mwyn sicrhau bod y cynllun yn lleddfu ein holl bryderon yma heddiw, ac nad ydym yn gadael i ragor o blant lithro drwy'r bylchau. Diolch.