Part of the debate – Senedd Cymru am 5:40 pm ar 11 Mai 2022.
Daw awtistiaeth o dan Ddeddf Cydraddoldeb 2010, sy'n ei gwneud yn ofynnol i ddefnyddwyr gwasanaethau awtistiaeth gael eu deall a bod addasiadau'n cael eu gwneud ar eu cyfer, gan fod pob un ohonynt yn unigolion unigryw a chanddynt anghenion unigol, yn union fel pawb arall. Fodd bynnag, er nad yw cyflyrau'r sbectrwm awtistiaeth yn gyflyrau iechyd meddwl, rwy'n dal i glywed yn ddyddiol gan bobl sydd â chyflyrau niwroddatblygiadol gydol oes, gan gynnwys awtistiaeth, neu eu teuluoedd, fod cyrff cyhoeddus wedi methu deall anghenion unigol a gwneud addasiadau yn unol â hynny, gan achosi mwy o bryder a phyliau o chwalfa. Er enghraifft, yn sir y Fflint, cafodd plant a gafodd eu derbyn i ofal lle'r oedd y rhieni ar fai adroddiad arbenigol yn nodi bod ymddygiad y plant yn gyson ag awtistiaeth, ond mae'r cyngor yn gwrthod eu hatgyfeirio i gael diagnosis. Yn sir Ddinbych, ysgrifennodd un fam fod ei mab wedi bod yn aros am brawf diagnostig ar gyfer awtistiaeth ers 18 mis, ond gan nad yw wedi cael ei asesu, nid yw'r ysgol yn gallu cael cymorth fel seicoleg addysg ac allgymorth awtistiaeth. Ac un enghraifft olaf yn sir y Fflint: teulu y cafodd eu mab, sydd wedi cael diagnosis o awtistiaeth, chwalfa ddifrifol iawn, ac ar ôl hynny ysgrifennodd gweithrediaeth gyfreithiol y cyngor, 'Byddai'n amhriodol i'r awdurdod lleol ragdybio cyflwr iechyd meddwl eich mab heb ddiagnosis iechyd.' Yn anffodus, hyd nes y caiff gwasanaethau eu cynllunio, eu darparu a'u monitro'n iawn gyda phobl niwroamrywiol, eu teuluoedd a'u gofalwyr, bydd bywydau'n parhau i gael eu niweidio fel hyn.