7. Datganiad gan y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol: Diweddariad ar Wcráin

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:51 pm ar 17 Mai 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 4:51, 17 Mai 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Llywydd, a diolch am y cyfle i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau am ein gwaith parhaus i gefnogi pobl o Wcráin sy'n gobeithio dod o hyd i noddfa yng Nghymru. Yn ystod y pythefnos ers i mi ddarparu datganiad llafar ar y mater hwn ddiwethaf, rydym ni wedi croesawu llawer o gymdogion a ffrindiau newydd o Wcráin. Mae Llywodraeth y DU wedi dechrau cyhoeddi data cyrraedd cynllun Cartrefi i Wcráin am y tro cyntaf ac, o 10 Mai, roedd Cymru wedi croesawu 1,126 o bobl o Wcráin, yn ogystal â'r rhai sy'n cyrraedd o dan gynllun teulu'r Wcráin, a'n braint yw gallu darparu noddfa i bob un o'r rhai sy'n cyrraedd.

Hoffwn ddiolch i lywodraeth leol am y gwaith gwirioneddol ragorol maen nhw’n ei wneud i baratoi ar gyfer y rhai sy'n cyrraedd ac i’w cefnogi. Mae graddfa'r archwiliadau eiddo, gwiriadau diogelu a datrys materion newydd maen nhw wedi ymgymryd â nhw wedi bod yn rhyfeddol. Ac rydym ni’n gweld gwelliannau yn yr amser cyfartalog mae Llywodraeth y DU yn ei gymryd i ystyried a chymeradwyo fisâu, ond mae problemau o hyd gyda'r ffordd mae'r system yn gweithredu, yn enwedig yr anallu i gyflwyno ceisiadau teulu wedi'u grwpio, sy'n golygu bod grwpiau mawr weithiau'n cael eu hatal rhag teithio oherwydd bod dim ond un fisa ar goll. Rwyf i wedi codi hyn gyda Gweinidog Ffoaduriaid y DU ac wedi cael sicrwydd y bydd hyn hefyd yn gwella cyn bo hir.

Rydym ni’n falch o weld dros 1,000 o bobl o Wcráin yn cyrraedd Cymru, ond mae fisâu tair gwaith y nifer hwnnw wedi cael eu cymeradwyo. Rydym ni’n monitro hyn yn ofalus ac yn ceisio deall y rhesymau pam nad yw pobl yn cyrraedd mewn niferoedd uwch ac os oes rhwystrau eraill sy'n atal teithio y gallem ni fynd i'r afael â nhw.

Rydym ni’n bryderus o hyd am y risgiau diogelu a gyflwynir drwy baru anffurfiol ar y cyfryngau cymdeithasol ar gyfer y cynllun Cartrefi i Wcráin. Rydym ni’n parhau i annog aelwydydd o Gymru sy'n dymuno bod yn noddwyr i gael eu paru drwy sefydliadau ag enw da fel Reset neu gysylltu â'u hawdurdod lleol, ac rydym ni’n parhau i weithio'n agos gydag awdurdodau lleol ac ar draws gwledydd y DU ar y materion hollbwysig hyn.

Yr wythnos diwethaf, fe wnaethom gysylltu â phob aelwyd yng Nghymru a oedd wedi mynegi diddordeb yn y cynllun Cartrefi i Wcráin i ofyn a oedd ganddyn nhw ddiddordeb o hyd mewn cymryd rhan ond nad oedden nhw wedi dod o hyd i deulu i’w paru gyda nhw eto. Rydym ni wedi cael ymateb cadarnhaol iawn hyd yn hyn, a byddwn ni’n gweithio gyda llywodraeth leol i sicrhau y gellir gwirio'r cynigion hynny i ffurfio ffynhonnell o gynigion llety diogel. Gellir defnyddio'r rhain pan fydd lleoliadau cychwynnol yn dod i ben ac fel cyrchfannau eilaidd unwaith y bydd pob teulu'n barod i symud ymlaen o ganolfan groeso.

I'r rhai sydd eisoes wedi cyrraedd Cymru, yn ddiweddar cyhoeddwyd y byddai ein cynnig trafnidiaeth gyhoeddus am ddim yn cael ei ymestyn. I ddechrau, roeddem yn gallu cynnig teithio am ddim ar y rheilffyrdd i bobl o Wcráin a ffoaduriaid newydd; fodd bynnag, yr wythnos diwethaf, roeddem ni’n gallu cyhoeddi'r tocyn croeso am ddim ar gyfer teithio ar fysiau, lle bydd cwmnïau bysiau sy'n cymryd rhan hefyd yn darparu'r cynnig hwn. Gellir dod o hyd i'r rhestr o gwmnïau bysiau sy'n cymryd rhan drwy chwilio am 'docyn croeso' yn llyw.cymru. A hoffwn ddiolch i bob cwmni bysiau sydd wedi ymuno â'r cynllun hwn, ac rwyf i hefyd yn annog eraill i wneud hynny, fel y gallwn sicrhau y gall pobl Wcráin a ffoaduriaid ym mhob rhan o Gymru elwa.

Yn ogystal â hyn, rydym ni wedi gallu cyhoeddi cynllun mynediad am ddim Cadw i'w safleoedd ledled Cymru. Roedd Cadw eisoes wedi bod yn cefnogi ein gweledigaeth cenedl noddfa ers nifer o flynyddoedd drwy ymweliadau â chymorth am ddim i geiswyr lloches. Fodd bynnag, mae cynnig mynediad am ddim bellach wedi'i ehangu i sicrhau y gall unrhyw geisiwr noddfa yng Nghymru elwa.

Rydym ni wedi wynebu rhai heriau anodd ers i ni ddechrau croesawu pobl sy'n dianc rhag y gwrthdaro ac rydym ni’n gweithio drwy'r rhain mor gyflym a gofalus ag y gallwn ni. Rwy'n ymwybodol nad yw rhai plant sy'n cyrraedd wedi gallu ymuno â'u cyd-ddisgyblion newydd yn yr ysgol eto. Rydym ni’n ceisio lleihau'r risgiau o TB sy'n gwrthsefyll cyffuriau, sy'n parhau i fod yn fygythiad i iechyd y cyhoedd yn Wcráin, drwy ddarparu sgrinio TB ar gyfer pob un sy'n cyrraedd. Mae'r prif swyddog meddygol wedi cyhoeddi cyngor diwygiedig, gan argymell y gall plant oedran ysgol gynradd ddechrau'r ysgol cyn eu sgrinio oherwydd y risg isel. Y cyngor o hyd yw y dylai plant oedran ysgol uwchradd gael eu sgrinio cyn dechrau'r ysgol, ac mae hyn yn cael ei adolygu'n barhaus wrth i ni gasglu mwy o ddata am nifer yr achosion drwy'r rhaglen sgrinio.

Rydym ni’n gweithio'n agos gyda phrifysgolion a cholegau i sicrhau bod gwersi Saesneg ar gael mor eang â phosibl. Rydym ni’n ceisio defnyddio'r ganolfan ganolog asesu ESOL ranbarthol, neu REACH, model ar y cyd ag asiantaethau eraill yn y canolfannau croeso i sicrhau y gellir asesu unigolion a darparu'r lefel gywir o ymyrraeth. Rwy’n gwybod bod Prifysgol De Cymru a chyngor Rhondda Cynon Taf eisoes wedi dechrau dosbarthiadau ESOL anffurfiol i redeg drwy gyfnod yr haf, ac rydym ni’n dod ag awdurdodau lleol a phrifysgolion ynghyd ledled Cymru i ehangu'r dull hwn.

Yn olaf, rydym ni’n gweithio'n agos gyda sefydliadau'r trydydd sector i sicrhau, wrth i bobl gyrraedd, bod llwybrau ar gyfer cyngor a chymorth ar gael iddyn nhw. Rwyf i bellach yn cadeirio gweithgor i gydlynu ymdrechion gyda'r trydydd sector, gan gynnwys trais yn erbyn menywod, gwasanaethau cam-drin domestig a thrais rhywiol, ac rydym ni’n gweithio i sicrhau partneriaid sy'n gallu darparu gwasanaethau cyngor ac eiriolaeth yn fuan. Dros y penwythnos fe welsom enghraifft gadarnhaol iawn o'r bartneriaeth hon yn gweithio gyda'r trydydd sector, gan fy mod wrth fy modd y gallem weithio'n agos gyda Citizens UK Cymru i ddod â 18 o bobl Wcráin i Gymru gyda’i gilydd. Bydd gwaith pellach yn digwydd yn ystod y dyddiau a'r wythnosau nesaf.