Diolch am eich cwestiwn atodol, ac wrth gwrs, rydych yn codi materion pwysig mewn perthynas ag achosion posibl o dorri cyfraith ryngwladol, ac ni ddylid tanbrisio'r rheini. Ysgrifennodd y Prif Weinidog at Brif Weinidog y DU ddydd Llun 16 Mai i fynegi ei bryderon ynghylch y cynigion i gyflwyno deddfwriaeth i gyflwyno rhannau o’r protocol. Cafodd Gweinidog yr Economi alwad gyda James Cleverly nos Lun, pan roddodd y Gweinidog Cleverly wybodaeth am y datganiad, ond ni chafwyd unrhyw drafodaeth arall o sylwedd. Rydym yn cydnabod bod y protocol yn gymhleth ac yn fater sensitif, a dyna pam mai drwy ddeialog yn unig, nid drwy gamau gweithredu unochrog, y gellir dod o hyd i ateb y gall y ddwy ochr gytuno arno.

Credaf ei bod hefyd yn hanfodol—ac mae’n deillio o’r cwestiwn atodol—fod y sefyllfa bresennol yn cael ei thrafod gyda Llywodraethau datganoledig mewn perthynas â Chymru yn benodol. Mae gennym ddiddordeb uniongyrchol mewn unrhyw beth sy’n effeithio ar y ffordd y mae nwyddau’n symud rhwng Prydain ac ynys Iwerddon ac ar faterion a allai effeithio ar fusnesau Cymru yn fwy cyffredinol. Yn benodol, mae angen inni ddeall beth fydd eu cynigion yn ei olygu i fewnforion o ynys Iwerddon yr ydym yn datblygu’r seilwaith angenrheidiol i gynnal archwiliadau iechydol a ffytoiechydol ar eu cyfer. Felly, am y rheswm hwnnw, galwodd y Prif Weinidog yn ei lythyr am drafodaethau gweinidogol pellach, o bosibl mewn un o gyfarfodydd y grŵp rhyngweinidogol ar gyfer cysylltiadau rhwng y DU a'r UE. Nid ydym wedi cael ymateb i hynny eto. Y peth olaf sydd ei angen arnom yw i’r argyfwng costau byw presennol, y mae effeithiau economaidd Brexit eisoes yn effeithio arno, gael ei waethygu ymhellach gan anghydfod masnach rhwng y DU a’i phartner masnachu pwysicaf.