Hoffwn rannu stori un o fy etholwyr, Emily o sir Gaerfyrddin, gyda chi. Mae hi bellach yn 23 oed, ond roedd Emily yn gwybod nad oedd pethau'n iawn pan ddechreuodd gael ei mislif yn 12 oed. Bob mis, câi boen annioddefol. Fodd bynnag, am flynyddoedd, nid oedd ei meddyg yn credu pa mor ddifrifol oedd ei chyflwr. Nid tan i Emily lewygu a chael ei chludo i'r ysbyty gyda sepsis ym mis Awst 2019 y rhoddwyd ystyriaeth ddifrifol i'w chyflwr.

Mae Emily wedi ysgrifennu'n ddirdynnol am ei phrofiad mewn rhifyn diweddar o gylchgrawn Glamour, ac rwy'n dyfynnu: 'Dywedodd meddygon wrthyf fy mod yn ceisio dod o hyd i atebion nad oeddent yno, fy mod yn bod yn ddramatig, eu bod yn poeni mwy am fy iechyd meddwl; yn y bôn, roedd y cyfan yn fy mhen. Cefais dabledi gwrth-iselder ar bresgripsiwn, a gwyddwn wrth gwrs nad oeddwn eu hangen. Cefais fwy o atgyfeiriadau iechyd meddwl nag a gefais o sganiau ar fy ofarïau.'

Pan gafodd ei derbyn i'r ysbyty yn y pen draw, canfuwyd syst 25 cm ar ei hofarïau, a chafodd ddiagnosis o endometriosis cam 4—y cam mwyaf difrifol. Mae Emily hefyd yn dioddef o adenomyosis, cyflwr sy'n mynd law yn llaw ag endometriosis difrifol, a gall achosi i'r groth chwyddo i dair gwaith ei maint arferol.

Mae Emily wedi profi pa mor annigonol yw'r gofal sydd ar gael i fenywod ifanc sy'n dioddef o'r cyflwr hwn drwy'r blynyddoedd a gymerodd i gael diagnosis gan y GIG. Ar ôl poen pellach ac anesmwythyd difrifol, bu'n rhaid iddi dalu am ofal preifat dros y ffin yn Lloegr yn y pen draw. Dyma feirniadaeth drist o'r ffordd y cefnogwn iechyd menywod yng Nghymru, yn enwedig y ffordd y caiff y cyflwr gwanychol hwn ei drin. Yn y tair blynedd ers y diagnosis cychwynnol, mae wedi cael sawl llawdriniaeth i leddfu ei symptomau, ac mae bellach yn mynd drwy fenopos wedi'i gymell yn gemegol. Ie, mae'n ddrwg gennyf, fe ildiaf.