1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru ar 25 Mai 2022.
10. Pa drafodaethau y mae'r Gweinidog wedi'u cael gyda'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ynghylch darparu cyllid cynaliadwy ar gyfer cartrefi gofal yng Nghymru? OQ58090
Rydym yn parhau i fod yn ymrwymedig i gefnogi diwygiadau i wella'r ddarpariaeth a chynyddu cynaliadwyedd y sector gofal cymdeithasol cyfan. Yn 2022-23 yn unig, rydym yn darparu dros £250 miliwn ychwanegol ar gyfer gwasanaethau cymdeithasol, gan gynnwys £180 miliwn o fewn y setliad llywodraeth leol, £45 miliwn i gefnogi diwygiadau, ynghyd â £50 miliwn o gyfalaf gofal cymdeithasol.
Diolch yn fawr, Weinidog. Cefais gryn sioc yn ddiweddar o weld bod Fforwm Gofal Cymru wedi datgelu bod y ffioedd a delir gan awdurdodau lleol yng ngogledd Cymru hyd at £11,000 y flwyddyn yn llai y pen na'r rhai a gynigir gan eu cymheiriaid yn y de. Y gwir amdani yw y bydd cartref gofal 50 gwely yn Nhorfaen yn derbyn £546,000 y flwyddyn yn fwy am ddarparu gofal preswyl na chartref o faint tebyg yn Ynys Môn, Wrecsam a sir y Fflint, am yr un lefel o ofal yn union, a £444,600 yn fwy na chartref yng Nghonwy. Mae Fforwm Gofal Cymru wedi gadael y grŵp pennu ffioedd yng ngogledd Cymru mewn protest yn erbyn y ffordd y mae awdurdodau lleol yn dad-flaenoriaethu gofal.
Nawr, fel yr eglurais—rwyf wedi ysgrifennu atoch ynglŷn â hyn—rhan o'r broblem yw'r fformiwla gyllido awdurdodau lleol. Mae'r system bresennol yn rhoi cyllid o £1,500 i awdurdodau lleol fesul preswylydd sy'n 85 oed neu'n hŷn. Fodd bynnag, i'r rhai rhwng 60 ac 84 oed, dim ond £10.72. Mae'r bwlch enfawr hwnnw'n dangos rhagdybiaeth gyfeiliornus mai dim ond y rheini sy'n 85 oed neu'n hŷn sydd angen gofal a chymorth a ariennir gan y cyngor. Weinidog, mae sawl Aelod wedi gofyn yma dros flynyddoedd lawer i'r Llywodraeth hon edrych ar y fformiwla gyllido yng Nghymru. Nid yw'n gweithio. Mewn gwirionedd, mae'n gweithio yn erbyn fy mhoblogaeth hŷn a bregus yn Aberconwy. A fyddech cystal ag edrych ar y fformiwla gyllido eto, er mwyn inni gael system sy'n bendant yn decach i bawb sydd angen gofal ledled Cymru? Diolch.
Fel y disgrifiais mewn ateb blaenorol i un o'ch cyd-Aelodau, cawsom drafodaeth yng nghyfarfod diweddaraf yr is-grŵp cyllid lle y gwnaethom ystyried y fformiwla a dywedasom y byddem yn dod yn ôl ati eto yn ein cyfarfod cyntaf yn dilyn yr etholiadau llywodraeth leol. Felly, byddwn yn ymchwilio ymhellach i hynny. Wrth gwrs, nid yw'r setliad wedi'i neilltuo a mater i awdurdodau lleol yw penderfynu ar eu blaenoriaethau a'u hanghenion lleol fel rhan o'u proses eu hunain o bennu cyllidebau. Yn yr ystyr honno, nid yw costau comisiynu gofal yn gysylltiedig â fformiwla'r setliad. Fodd bynnag, rwyf wedi darllen eich llythyr gyda diddordeb, a gwn fod fy nghyd-Weinidog, y Dirprwy Weinidog Gwasanaethau Cymdeithasol, wedi ymateb, oherwydd bod y mater yn perthyn i'w phortffolio penodol hi. Fel y dywedais, rydym yn bwriadu parhau â'r trafodaethau sy'n ymwneud â'r fformiwla gyda'r grŵp newydd o gyd-Aelodau a fydd yn dod i'r is-grŵp cyllid yn ein cyfarfod nesaf.
Diolch i'r Gweinidog.