8. Datganiad gan Weinidog y Gymraeg ac Addysg: Cefnogi system addysg wrth-hiliol

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:59 pm ar 7 Mehefin 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Laura Anne Jones Laura Anne Jones Conservative 4:59, 7 Mehefin 2022

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ddiolch i'r Gweinidog am ei ddatganiad heddiw. Rydym ni i gyd eisiau gweld Cymru decach, fwy cynhwysol ac agored. Rydym yn croesawu'r categorïau newydd sydd wedi'u hychwanegu at 'Gynllun Gweithredu Cymru Wrth-hiliol'. Y dull cyfannol newydd hwn yw'r un iawn, ac rydym yn croesawu'r cynnydd yr ydych chi wedi'i amlinellu heddiw, Gweinidog. Rydym yn rhannu eich nodau yn y datganiad heddiw, ac wedi'u nodi yn y ddogfen, ond roeddwn yn gobeithio gweld ychydig mwy o gig ar yr asgwrn heddiw yn ymarferol, yn y ffordd y cânt eu darparu.

Un o'r prif agweddau yr oeddwn yn arbennig o falch ohono yn y datganiad a'r cynllun gweithredu newydd oedd y pwyslais ar ddileu bwlio a hiliaeth ar-lein, sydd ond yn dal i gynyddu, fel y gwyddom i gyd. Mae hyn yn amlwg yn effeithio ar ein pobl ifanc yn yr ysgol a thu allan i'r ysgol, yn enwedig y rheini sydd â ffonau symudol. Tybed sut ydych chi'n rhagweld ceisio dileu—gan weithio gyda Llywodraeth y DU—hiliaeth a bwlio ar-lein, a phryd y gwelwn ni ychydig mwy o fanylion am y math hwnnw o agwedd, a sut yr ydych yn ymdrin â hynny yn y system addysg.

Mae cael criw amrywiol o athrawon, hefyd, ledled Cymru yn rhan hanfodol, yn fy marn i, o helpu i addysgu plant a chyflawni system addysg wrth-hiliol. Mae cael esiamplau o blith pobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig yn ein hysgolion yn bwysig iawn, yn enwedig, byddwn yn dweud, mewn ardaloedd lle mae llawer o bobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig yn byw. Mae'n bwysig sicrhau bod gan athrawon newydd a phob athro ddealltwriaeth gynhwysfawr o faterion hil, amrywiaeth a chydraddoldeb, felly rwy'n croesawu'r hyn yr ydych chi'n ei wneud yn hyn o beth, yr ydych chi wedi'i amlinellu yn eich datganiad. Mae mor bwysig bod staff addysgu yn dechrau adlewyrchu ein cymunedau lleol. Mae Llafur wedi bod mewn grym ers 23 o flynyddoedd, ac eto rydym yn gweld niferoedd athrawon du ac Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig yn llawer llai na'r hyn y dylen nhw fod. Gweinidog, pa gynlluniau a strategaethau sydd gennych chi ar waith i sicrhau ein bod yn denu ac yn cadw mwy o athrawon o gefndiroedd du, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig?

Mae grymuso ysgolion i ymdrin ag achosion o hiliaeth hefyd yn wych, ac yn ffordd wych o helpu i fynd i'r afael â hiliaeth yn ein system addysg, ond mae angen ei thrin hefyd gyda gofal a sensitifrwydd mawr. Y peth olaf yr hoffem ei weld yw defnyddio un achos i wneud pwynt gwleidyddol, a bod hynny'n cael effaith niweidiol a pheryglus ar y gymuned a'r ysgolion o'i chwmpas. Mae hil yn emosiynol ac mae angen ei thrin yn ofalus. Felly, Gweinidog, a fydd canllawiau sylweddol i arweinwyr a llywodraethwyr ysgolion i'r perwyl hwnnw, os gwelwch yn dda?

Yn olaf, Llywydd, a ydych yn cytuno â mi, Gweinidog, ei bod yn bwysig i ni ddechrau gweld mwy o lenyddiaeth mewn ysgolion sy'n adlewyrchu ein cymunedau, o gymunedau pobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig? Yn amlwg, maen nhw'n rhan annatod o'r lle yr ydym yn byw. Diolch.