8. Datganiad gan Weinidog y Gymraeg ac Addysg: Cefnogi system addysg wrth-hiliol

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:02 pm ar 7 Mehefin 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jeremy Miles Jeremy Miles Labour 5:02, 7 Mehefin 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch i Laura Anne Jones am yr ystod bwysig iawn honno o gwestiynau, ac rwy’n cytuno â llawer o fyrdwn ei chwestiynau. Rwy'n cytuno bod rôl bwlio ar-lein a bwlio hiliol ac aflonyddu hiliol yn rhan bwysig iawn o'r darlun hwn, a bydd yr adnoddau rydym ni’n gweithio arnyn nhw’n helpu dysgwyr ac athrawon a chynorthwywyr addysgu i allu ymgysylltu â hynny. Byddwn yn parhau â'n gwaith o ymgysylltu â Llywodraeth y DU i sicrhau bod y ddwy Lywodraeth yn gwneud popeth o fewn eu gallu i fynd i'r afael â'r mater gwirioneddol bwysig hwnnw.

Fe wnaeth set bwysig iawn o bwyntiau am amrywiaeth ein gweithlu addysg yng Nghymru. Nid yw ein gweithlu addysg mor amrywiol â'r dysgwyr yn yr ystafelloedd dosbarth maen nhw’n eu haddysgu, ac mae hynny'n wir, mewn gwirionedd, ym mhob rhan o Gymru, yn wledig ac yn drefol. Felly, rydw i am weld y darlun hwnnw'n gwella ym mhob rhan o Gymru. Rwy’n gwybod nad oedd hi’n awgrymu na ddylai hynny fod yn wir, ond rwy'n credu ei bod yn bwysig gosod y disgwyliad hwnnw ym mhob rhan o ddaearyddiaeth Cymru. Dyma'r flwyddyn academaidd gyntaf—o 2023 ymlaen—lle byddwn ni wedi cyflwyno cymhelliant ariannol penodol i annog myfyrwyr o gymunedau du, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig i ymgymryd ag addysg gychwynnol athrawon, a byddwn yn gwneud mwy, fel y bydd hi wedi gweld o'r cynllun, i weithio gyda phartneriaethau addysg gychwynnol i athrawon i gynyddu amlygrwydd a phresenoldeb o fewn eu cwricwla o'r dulliau gwrth-hiliol rydym ni’n eu gweld ar gyfer ein holl weithlu addysgu.

Ond yn ogystal ag annog myfyrwyr i ymuno â'r proffesiwn, mae'n bwysig iawn cefnogi athrawon a gweithwyr addysgu proffesiynol o gymunedau pobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig sydd eisoes yn y system, a rhan bwysig o hynny yw dilyniant, fel y gallwn ni weld arweinwyr ysgolion y gall gweithwyr proffesiynol ifanc edrych i fyny atyn nhw fel ysbrydoliaeth ar gyfer eu llwybrau gyrfa eu hunain, ac rydym ni’n bell iawn o allu dweud mai dyna'r realiti. Mae'r trafodaethau rydw i wedi'u cael gyda Rhwydwaith BAMEed ac eraill wedi canolbwyntio'n wirioneddol ar hynny fel rhan bwysig o'n cynlluniau i'r dyfodol. Mae rôl yno i lywodraethwyr hefyd i ddeall dilyniant, recriwtio i'r uwch dimau arwain, ac yn y blaen. Felly, ar bob lefel, os hoffwch chi, o daith broffesiynol neu lywodraethu'r ysgol, mae gwaith i'w wneud, a bydd hi wedi gweld yn y cynllun ein bod wedi dechrau ar hynny, gan ganolbwyntio ar addysg gychwynnol i athrawon, ond yn sicr mae llawer mwy rydym ni’n bwriadu ei wneud, fel sydd wedi’i nodi.

Rwy’n cytuno â'r hyn a ddywedodd Laura Anne Jones, fod angen i ni allu sicrhau bod pob athro, p'un a oes ganddyn nhw brofiad byw o ddigwyddiadau hiliol yn eu bywydau eu hunain ai peidio, yn gallu ymdrin yn hyderus ac yn sensitif â materion sy'n codi yn yr ysgol ac sy'n effeithio ar fywyd yr ysgol. Ac felly mae prosiect DARPL yn seiliedig i raddau helaeth ar uwchsgilio gweithwyr proffesiynol yn gyffredinol, os hoffwch chi, i allu delio â materion aflonyddu a bwlio, er mwyn iddyn nhw gael eu riportio, i'r data gael ei gasglu ac i ymatebion gael eu rhoi sy'n briodol ac yn glir iawn yn unol â'n hymrwymiad i system addysg gwrth-hiliol. Ac, fel roedd hi’n ei ddweud, mae rôl arweinwyr yn hynny hefyd yn bwysig iawn. Bydd wedi nodi'r cyllid ychwanegol i'r Academi Genedlaethol ar gyfer Arweinyddiaeth Addysgol, â'r bwriad o'u hannog i edrych ar y gweithlu amrywiol a rôl benodol arweinwyr o ran cefnogi eu hysgolion i allu chwarae eu rhan i greu Cymru wrth-hiliol. Felly, mae hynny'n rhan fawr o'r cynlluniau rydym ni’n eu hamlinellu heddiw.

Ac yn olaf, gwnaeth bwynt pwysig iawn am yr adnoddau sydd ar gael i athrawon allu addysgu'r cwricwlwm newydd, ond hefyd i fabwysiadu'r dulliau gwrth-hiliol mae'r cynllun yn eu nodi heddiw. Rydym ni’n gweithio gyda chyflenwyr allanol i ddatblygu deunyddiau newydd a fydd yn cefnogi athrawon i ddysgu hanes a phrofiadau pobl dduon, Asiaidd a lleiafrifoedd ethnig fel rhan o'r cwricwlwm newydd. Mae'r cyflenwr bellach mewn cyfnod ymchwil, os hoffwch chi, ac mae'n ymgysylltu â sefydliadau allanol, ac yn amlwg gyda gweithwyr proffesiynol, gydag athrawon ac eraill hefyd, wrth i ni ddatblygu hynny. Bydd gen i fwy i'w ddweud am hynny maes o law, ond mae'r gwaith hwnnw ar y gweill.