4. Datganiad gan y Gweinidog Newid Hinsawdd: Gwastadeddau Gwent / Ardaloedd sy’n Esiampl i Eraill o ran Adfer Natur

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:48 pm ar 14 Mehefin 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 3:48, 14 Mehefin 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch, Delyth. Rwyf innau'n rhannu'ch brwdfrydedd drosto. Nid wyf i wedi bod yn ddigon ffodus i weld un o'r gwenyn eto, ond yr wyf i wedi rhoi cynnig arni ambell waith. Yn sicr, rwyf i wedi gweld lluniau a fideos, ond nid yn bersonol eto, felly rwy'n edrych ymlaen at hynny.

Y rheswm dros gyflwyno hyn heddiw yw oherwydd mai'r hyn yr ydym ni'n ceisio ei ystyried yw os gallwn ni ddatblygu cyfrwng rheoli cynaliadwy hirdymor ar gyfer ardaloedd fel gwastadeddau Gwent. Yn amlwg, nid sôn am wastadeddau Gwent yn unig yr ydym ni, ond holl dir Cymru. Yr hyn yr ydym ni eisiau'i wneud yw gweld a allwn ni ddatblygu model rheoli cynaliadwy sy'n caniatáu i bob partner ddod at ei gilydd. Mae partneriaeth lefelau Gwent yn cael ei chefnogi gan Lywodraeth Cymru, ond mae hefyd yn cael ei chefnogi gan yr RSPB, Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt Gwent, CNC, a nifer o bartneriaid eraill. Yr hyn yr ydym ni'n ei ystyried yw sut y gallwn ni gael y model cynaliadwy hwnnw i weithio mewn nifer o wahanol ardaloedd a mathau o dirwedd yng Nghymru.

Yn amlwg, ni all Llywodraeth Cymru ariannu hyn i gyd. Os dyna'r hyn yr ydym ni'n mynd i geisio'i wneud, byddwn ni filltiroedd oddi ar ein targed. Mae hyn yn ymwneud â sut y gallwn ni hwyluso'r model gorau i ddod ynghyd o wyddoniaeth dinasyddion a gwirfoddolwyr lleol a'r holl gyrff anllywodraethol sy'n dod at ei gilydd, ochr yn ochr â'r elusennau a sefydliadau'r trydydd sector yn y model cynaliadwy hwnnw. Yn hollbwysig, nid yw'n ddibynnol ar un unigolyn brwdfrydig yn bwynt pifodol; rydym ni i gyd yn gyfarwydd, ar draws y Siambr, â lleoedd lle mae hynny'n digwydd. Felly, dyna pam yr ydym ni'n canolbwyntio arno—oherwydd mae ychydig yn fwy datblygedig, mae gan nifer o bobl ddiddordeb mawr ynddo.

Rhan o'r hyn y mae'r bartneriaeth Lefelau Byw yn ei wneud yw ystyried y modelau casglu data—sut yr ydych chi'n gwneud rhyw fath o linell sylfaen, sut y mae statws cadwraeth da yn edrych mewn gwirionedd, sut y gallwn ni ledaenu hynny. Mae gennyf i ddiddordeb mawr hefyd—ac yr wyf i'n defnyddio'r arbenigedd o astudiaeth ddofn o fioamrywiaeth i wneud hyn—ym mha fath o amddiffyniad y dylai ardaloedd fel gwastadeddau Gwent ei gael. Nid yw'n barc cenedlaethol, nid yw wedi'i ddynodi ar hyn o bryd, ond mae ganddo lawer o safleoedd o ddiddordeb gwyddonol arbennig. Rwy'n dweud hyn lawer, ac nid wyf i'n ymddiheuro am ei ailadrodd: os byddwch chi'n mynd at Mr a Mrs Jones ar y stryd rywle yng Nghymru a'ch bod chi'n dweud, 'Pa lefel o ddiogelwch sydd gan ddarn o dir o ddiddordeb gwyddonol arbennig?', maen nhw'n annhebygol o feddwl y gallech chi roi maes parcio arno. Ond, ar hyn o bryd, gallech chi, mewn gwirionedd, o dan rai amgylchiadau, wneud hynny. Felly, un o'r pethau mawr yr ydym ni'n ei wneud hefyd yw edrych ar y canllawiau cynllunio strategol ar gyfer yr ardaloedd hyn i gyd-fynd â'r amddiffyniadau—beth mae hyn yn ei olygu.

Fy marn bersonol i, ac rwy'n pwysleisio nad barn y Llywodraeth ydyw, yw y dylai'r rhwystr hwnnw fod yn uchel iawn yn wir. Ni allwch chi ddweud 'byth, byth, byth', oherwydd nid ydych chi'n gwybod beth fydd yn digwydd, ond gallwch chi ddweud 'bron byth, byth, byth', yn dibynnu ar amgylchiadau eithafol iawn lle y maen nhw, fel y gallwn ni sicrhau'r ardaloedd hyn er mwyn atal y dirywiad y gwelwn ni ar hyn o bryd, ac yna, wrth gwrs, ei wrthdroi ac yna ei ledaenu. Mae problem fawr hefyd ynglŷn â'r lleiniau clustogi o amgylch yr ymyl, ac ati. Felly, dim ond model yr ydym ni'n ei ystyried i weld a allwn ni ledaenu hynny yw'r bartneriaeth Lefelau Byw.