5. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Cynllun Gweithredu HIV Drafft

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:07 pm ar 14 Mehefin 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Russell George Russell George Conservative 4:07, 14 Mehefin 2022

(Cyfieithwyd)

A gaf i ddiolch i chi, Gweinidog, am eich datganiad heddiw? Wrth gwrs, roedd yn ddiddorol iawn darllen y cynllun pan gyrhaeddodd fy mewnflwch y bore yma. Rwy'n croesawu'r cynllun yn fawr heddiw, ac, wrth gwrs, fel cenedl, rydym wedi cymryd camau breision, onid ydym ni, ers y frwydr yn erbyn HIV yn ôl yn yr 1980au? Ac fel dyn ifanc iawn yng nghanol yr 1980au, rwy'n cofio rhai o'r materion a oedd yn ymwneud â'r stigma ar y pryd. Ac arhosodd hynny'n wir am beth amser wedyn. Ond rwy'n credu ein bod ni wedi cymryd camau breision i frwydro hynny, ond, wrth gwrs, mae mwy i'w wneud.

Nawr, mae cynllun gweithredu HIV Lloegr a chynllun dileu HIV yr Alban yn cynnwys adroddiadau blynyddol i San Steffan a Holyrood. Ni soniwyd amdano yn eich cynllun heddiw, ond ai eich bwriad chi yw cyflwyno adroddiadau cynnydd blynyddol i'r Siambr hon yn y fan yma? Yn sicr, byddwn i'n cefnogi hynny, oherwydd rwy'n credu y byddai hynny'n cynnal y momentwm ac yn cynyddu'r atebolrwydd hwnnw yr wyf yn credu bod ei angen arnom.

A fydd Cymru'n cyrraedd targed UNAIDS 95-95-95 erbyn 2025, sydd, wrth gwrs, yn darged a osodwyd yn fyd-eang? Roeddwn i eisiau sicrhau mai dyna yw eich bwriad, Gweinidog. Nid wyf yn credu ei fod yn nodi hynny yn y cynllun.

Yn yr adran am brofion, ceir ymrwymiad pwysig iawn o astudiaeth serogyffredinrwydd ddienw a gynhaliwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru ar gyfer feirysau HIV a feirysau sy'n cael eu cludo yn y gwaed. Bydd hyn, wrth gwrs, yn sicrhau ein bod yn gwybod a fyddai fersiwn o brofion optio allan mewn adrannau damweiniau ac achosion brys yn gweithio mewn ardaloedd fel Caerdydd ac o bosibl Wrecsam. Felly, a gaf i ofyn pam nad yw hynny'n ymddangos yn y cynllun fel cam gweithredu ynddo'i hun?

Yn wahanol i Loegr, nid oes pwyslais ar roi gwybod i bartneriaid—partneriaid presennol a blaenorol—am y diagnosisau hynny, ac yn ystadegol dyna'r pwyslais mwyaf effeithiol ar gyfer profi, fel y deallaf i. Nid yw'n cael ei grybwyll yn y cynllun, felly tybed, Gweinidog, a fyddech yn amlinellu a ydych yn bwriadu i'r cynllun wneud hyn? Yn yr adroddiad, nid oes targedau ar gyfer clinigau iechyd rhywiol i sicrhau bod eu holl wasanaethau'n cynnig prawf HIV. Felly, gallai hyn fod yn arf da i'w weithredu, oherwydd rwy'n credu y byddai, wrth gwrs, yn cynyddu nifer y profion ac yn lleihau anghydraddoldebau iechyd hefyd. Felly, tybed a wnewch chi, Gweinidog, geisio gweithredu hyn, gan y byddai'n dda, efallai, cynnwys hwn fel dangosydd perfformiad allweddol ar gyfer clinigau iechyd rhywiol.

Sonioch chi, Gweinidog, eich bod eisiau cyflwyno addysg HIV i'r cwricwlwm ysgol, ac rwy'n croesawu hynny'n fawr, ond hoffwn i, efallai, ychydig mwy o eglurder ynglŷn â hynny. I ba grwpiau oedran y bydd hyn yn cael ei gyflwyno? Rwy'n credu ei bod yn bwysig deall hynny. Rwy'n credu bod ychydig o faterion yn ymwneud â hyn i'w hystyried o ran beth fydd oedran y plant a fydd yn cael eu haddysgu a phryd y caiff hyn ei gyflwyno. A fydd addysg HIV yn dod yn rhan o'r un addysgu cyffredinol am heintiau a drosglwyddir yn rhywiol sydd eisoes ar waith, neu a fydd hyn yn cael ei addysgu ar lefel fwy manwl?

Rwy'n credu i mi weld yn eich datganiad i'r wasg, Gweinidog, sôn am £3.9 miliwn i ddatblygu profion ar-lein ymhellach. A yw'r swm hwnnw'n cynnwys—? A yw'r swm hwnnw wedi'i gynnwys yn y cyllid llawn sydd ar gael i gyflawni'r camau gweithredu yn y cynllun, neu a ydych chi'n rhagweld y bydd rhagor o arian ar gael?

Ond, yn gyffredinol, Gweinidog, rwy'n croesawu'n fawr, ac wrth gwrs byddwn yn annog pobl i ddod ymlaen a chael eu profi, fel y gallwn ddileu heintiau a dileu'r stigma. Diolch yn fawr, Gweinidog.