7. Datganiad gan y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol: Diweddariad ar Wcráin

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:27 pm ar 14 Mehefin 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jane Hutt Jane Hutt Labour 4:27, 14 Mehefin 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr, Dirprwy Lywydd, am roi cyfle arall i ni roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Aelodau am ein gwaith parhaus i gefnogi pobl o Wcráin sy'n ceisio noddfa yng Nghymru. Pan roddais yr wybodaeth ddiweddaraf i chi ddiwethaf bron i fis yn ôl, roedd Cymru wedi croesawu ychydig dros 1,120 o bobl Wcráin o dan y cynllun Cartrefi i Wcráin, gan gynnwys drwy ein llwybr uwch-noddwr, ac rwy'n falch o ddweud bod y rhif hwn bron wedi dyblu ers hynny. Roedd bron i 2,200 o bobl o Wcráin, wedi'u noddi gan bobl o Gymru, wedi cyrraedd y DU erbyn 7 Mehefin. Mae eraill wedi cyrraedd hefyd, wrth gwrs, o dan gynllun teulu Wcráin, ond nid yw Llywodraeth y DU yn darparu'r data hynny.

Mae dros 5,200 o fisâu wedi'u rhoi bellach i bobl o Wcráin sydd â noddwyr yng Nghymru, felly gallwn ddisgwyl i nifer y bobl sy'n cyrraedd barhau i gynyddu'n gyflym yn yr wythnosau nesaf. Mae ein partneriaid mewn llywodraeth leol, y GIG, y trydydd sector, gwirfoddolwyr ac, wrth gwrs, yr holl bobl hynny sy'n gweithredu fel noddwyr yn gwneud ymdrechion aruthrol i gefnogi ceiswyr noddfa gyda'r gwasanaethau a'r wybodaeth sydd eu hangen arnyn nhw. Cyfarfu'r Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol a minnau ag arweinwyr a phrif weithredwyr awdurdodau lleol yr wythnos diwethaf i ailddatgan ein hymrwymiad cyffredin i'r gwaith hwn yn dilyn yr etholiad.

Yr wythnos diwethaf, cyhoeddais y byddem yn gohirio dros dro ein cynllun uwch-noddwyr am weddill y mis hwn. Mae'r llwybr uwch-noddwyr wedi bod yn llwyddiant ysgubol ers ei lansio wyth wythnos yn ôl. Aethom ati i noddi 1,000 o bobl ac mae wedi rhagori'n llwyr ar ein disgwyliadau. Mae'r data a gyhoeddwyd ar gyfer Cymru, hyd at 7 Mehefin 2022, yn dangos bod dros 3,000 o fisâu wedi'u rhoi drwy'r cynllun uwch-noddwyr, ond mae data gweithredol yn awgrymu y gallai hynny fod gymaint â 50 y cant yn fwy erbyn hyn.

Fe wnaethom sefydlu'r llwybr uwch-noddwyr oherwydd ein bod ni'n dymuno lleihau'r risgiau diogelu a lleihau rhwystrau i bobl o Wcráin, menywod a phlant yn bennaf, sy'n dianc rhag y gwrthdaro angheuol hwn ac yn ceisio noddfa. Yr wythnos diwethaf ymwelais ag un o'n canolfannau croeso, ynghyd â'r Cwnsler Cyffredinol, ac roedd hi'n bleser mawr gweld effaith gadarnhaol y gwaith hwn.

Yn rhan o nodi Wythnos Ffoaduriaid yr wythnos nesaf, mae'r Prif Weinidog a minnau hefyd yn bwriadu ymweld ag un arall o'n canolfannau. Rydym ni wedi sefydlu ac ariannu'r canolfannau croeso, gyda'u cefnogaeth gynhwysfawr, i ddarparu ar gyfer ein hymrwymiad cychwynnol o 1,000 o bobl. Mae ein canolfannau croeso presennol yn llawn, ac rydym yn ymdrechu ar frys i geisio sefydlu rhagor o ganolfannau a ffynonellau eraill o lety dros dro. Rydym yn falch y gallwn ni ddarparu llwybr at noddfa i gynifer, ond mae'n her enfawr i ni sicrhau y gallwn ehangu ein cynnig i gefnogi pawb sy'n cyrraedd.

Byddai'n gwbl anghyfrifol i ni gadw'r llwybr hwn ar agor oni bai ein bod yn hyderus bod gennym ni bopeth yn ei le i sicrhau y bydd pawb yr ydym yn eu noddi yn cael profiad o ansawdd da pan fyddan nhw'n cyrraedd Cymru. Bydd yr oedi dros dro hwn yn y gweithrediadau yn rhoi cyfnod byr o amser i ni a'n partneriaid sicrhau bod ein holl brosesau a gwasanaethau ar waith i gefnogi pawb yr ydym wedi ymrwymo iddyn nhw. Mae bod yn genedl noddfa yn ymwneud â sicrhau ein bod yn gallu anrhydeddu'r addewidion yr ydym wedi eu gwneud i bobl sy'n dymuno dod i Gymru. Rydym yn llwyr ddisgwyl ailagor y cynllun ar gyfer ceisiadau fis nesaf. Byddaf yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf i chi eto pan fyddwn yn cwblhau ein hadolygiad ddiwedd mis Mehefin.

Rydym yn parhau i weithio'n agos gyda llywodraeth leol ac eraill, yn enwedig y trydydd sector, i sicrhau bod pawb sy'n cyrraedd ac yn aros yn y canolfannau croeso yn cael eu cefnogi wrth iddyn nhw ddechrau ymgynefino â bywyd yng Nghymru. Mae dewisiadau tai ar gyfer ffoaduriaid o Wcráin yn cael eu cynllunio gyda phartneriaid yn y sector rhentu cyhoeddus a phreifat. Nid ydym ni eisiau i bobl aros yn y canolfannau croeso am fwy o amser nag sydd ei angen. Rydym wedi cysylltu â phawb yng Nghymru sydd wedi mynegi diddordeb mewn croesawu rhywun o Wcráin ond nad ydyn nhw wedi eu paru eto. Mae awdurdodau lleol yn cynnal gwiriadau eiddo a diogelu bob dydd.

Dirprwy Lywydd, rydym yn gweithio'n agos ac yn dibynnu ar arbenigedd a phrofiad y trydydd sector o ran cefnogi pobl sy'n ceisio noddfa. Mae'n debygol y bydd angen cymorth amrywiol ar bobl sy'n cyrraedd o Wcráin, gan gynnwys cyngor ac eiriolaeth, wrth iddyn nhw ymgynefino â bywyd yng Nghymru. Mae ein canolfan gyswllt, yr ymwelais â hi'n ddiweddar, wedi gwneud tua 21,000 o alwadau bellach ac wedi ateb dros 2,000 o alwadau, gan ddarparu gwybodaeth a chyngor hanfodol i bobl Wcráin a noddwyr yng Nghymru. Byddwn hefyd yn ymestyn ein gwasanaeth noddfa i Gymru, dan arweiniad Cyngor Ffoaduriaid Cymru, i sicrhau bod gan bobl Wcráin fynediad i'r gwasanaeth hanfodol hwn. O fewn y gwasanaeth byddwn yn sicrhau bod cyfleoedd cymorth gan gymheiriaid yn cael eu darparu, cyngor cyfreithiol ar fewnfudo, gwasanaethau cyngor gwaith achos ac eiriolaeth.

Rydym yn hynod ddiolchgar i bawb sydd wedi agor eu cartrefi. Rydym wedi diweddaru ein canllawiau i noddwyr yn rheolaidd, ac rydym yn gweithio gyda Housing Justice Cymru i sicrhau bod sesiynau gwybodaeth, hyfforddiant a chymorth cymheiriaid i fynd i'r afael â thrawma ar gael yn ehangach.

Yn fy nghyfarfodydd rheolaidd â Gweinidog y DU dros Ffoaduriaid, rwy'n parhau i ddadlau dros gyllid cyfartal i gefnogi pobl sy'n cyrraedd o dan gynllun teulu Wcráin. Nid yw Llywodraeth y DU wedi cytuno i hyn eto. Yma hefyd, rydym yn gweithio'n agos gyda phartneriaid yn y trydydd sector i sicrhau bod cymorth cynhwysfawr ar gael i'r holl deuluoedd hynny sydd wedi dod at ei gilydd unwaith eto drwy gynllun teulu Wcráin, ac y mae angen cymorth arnyn nhw. Rydym wrthi'n cwblhau'r manylion.

Byddwn hefyd yn sicrhau bod taliadau 'diolch' yn cael eu gwneud i letywyr eilaidd, pan fydd trefniant llety drwy gynllun teulu Wcráin yn chwalu. Rwy'n annog Lywodraeth y DU i gefnogi'r gwaith hwn yn iawn.

Yn olaf, Dirprwy Lywydd, rydym yn cynnal cyfres o weithdai i ymgysylltu â sefydliadau'r trydydd sector am yr heriau y bydd pobl Wcráin yn eu hwynebu ledled Cymru. Rydym yn gweithio mor gyflym ag y gallwn i sicrhau y gall bobl elwa ar yr holl wasanaethau sydd eu hangen arnyn nhw, o gyfieithu i hyfforddiant iaith, cymorth gyda gwaith achos neu wasanaethau iechyd, ond bydd rhywfaint o hyn yn parhau i gymryd amser i feithrin gallu. Mae hon yn ymdrech wirioneddol gan Gymru gyfan y gallwn fod yn falch ohoni.