4. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am strategaeth economaidd Llywodraeth Cymru ar gyfer Blaenau'r Cymoedd? OQ58182

Diolch am eich cwestiwn. Mae Llywodraeth Cymru yn parhau i weithio mewn partneriaeth ag awdurdodau lleol a bargen ddinesig Caerdydd i gyd-ddatblygu rhaglen o ymyriadau economaidd a fydd yn cryfhau’r economi ym Mlaenau’r Cymoedd a’r cyffiniau.

Rwy'n ddiolchgar i'r Gweinidog am yr ymateb hwnnw. Un o elfennau pwysicaf y strategaeth economaidd ym Mlaenau'r Cymoedd, wrth gwrs, yw'r Cymoedd Technegol, sydd yn fy etholaeth i. A wnaiff y Gweinidog gadarnhau'r gyllideb o £100 miliwn ar gyfer y prosiect hwnnw?

Gallaf gadarnhau'r gyllideb honno. Mae heriau, fel y gŵyr yr Aelod, gyda'n hamlen ariannol ehangach, ond rydym yn dal i ddisgwyl y byddwn yn gallu gwario'r arian hwnnw ar ddatblygu a darparu Cymoedd Technegol, sydd, hyd y gwelaf, yn gatalydd ar gyfer datblygiad ehangach yn ardal Blaenau'r Cymoedd. Gwn fod rhai pryderon ynglŷn ag a fyddai'r arian hwnnw'n cael ei wastraffu. Mewn gwirionedd, rydym yn ystyried hwnnw'n floc i adeiladu arno a datblygu'n ehangach, a chyn yr etholiadau llywodraeth leol diweddar yn yr hydref, llwyddasom i wneud rhywfaint o waith ar draws ardaloedd ehangach Blaenau'r Cymoedd. Gan ein bod bellach wedi mynd drwy broses yr etholiad a chan fod gennym ddarlun mwy sefydlog ar draws llywodraeth leol—gyda rhai newidiadau mewn arweinyddiaeth, fel y gŵyr yr Aelod, yn ei etholaeth a'i awdurdod lleol—edrychaf ymlaen at weld y sefydlogrwydd hwnnw'n troi'n gamau ymarferol. Mewn gwirionedd, mae gan awdurdodau lleol her wirioneddol ar hyn o bryd oherwydd yr amserlen fer iawn y mae Llywodraeth y DU wedi'i phennu i gytuno ar raglenni buddsoddi ar gyfer ffyniant cyffredin, a bydd hynny'n cymryd llawer o amser, egni ac ymdrech, ac mae angen i awdurdodau lleol gydweithio. Rwy'n gobeithio y bydd hynny'n ailgynnau pethau ac yn sicrhau bod dealltwriaeth well a dyfnach o'r angen i gydweithio ar draws y rhanbarth, gan gynnwys Blaenau'r Cymoedd, i gyflawni'r cynlluniau hynny, ac nid dychwelyd at ddull mwy plwyfol nad wyf yn credu y bydd yn gwasanaethu etholwyr yr Aelod yn dda nac yn wir yr etholwyr hynny—[Anghlywadwy.]

Weinidog, un o amcanion strategaeth economaidd Blaenau'r Cymoedd yw manteisio ar fuddsoddiadau ar yr A465. Yr wythnos diwethaf, yn ystod y datganiad busnes, cyfeiriais at y ffaith bod consortiwm Future Valleys wedi sicrhau'r contract i fwrw ymlaen â'r gwelliannau i adrannau 5 a 6 o'r A465 ffordd Blaenau'r Cymoedd ym mis Tachwedd 2020. Un o gyfarwyddwyr consortiwm Future Valleys oedd cyn-gyfarwyddwr cyllid Dawnus Construction, cwmni a chwalodd yn 2019 gyda dyledion o dros £50 miliwn. Fel y dywedais yr wythnos diwethaf, cafodd y cwymp effaith ar gannoedd o gontractwyr preifat o Gymru a ledled y DU. Roedd rhai cyrff sector cyhoeddus ar eu colled hefyd, gan gynnwys Cyngor Sir Powys, a gollodd £1.3 miliwn, a'ch Llywodraeth eich hun, a gollodd £0.5 miliwn.

Weinidog, codwyd pryderon dilys ynglŷn â'r penodiad hwn, a arweiniodd at y ffaith bod rhywun a oedd yn rhan o un o'r methiannau corfforaethol mwyaf yng Nghymru bellach yn monitro gwariant o filiynau o bunnoedd o arian cyhoeddus ar brosiect seilwaith mawr. Pa sicrwydd y gallwch ei roi, Weinidog, fod y broses benodi hon yn destun craffu llawn a llym? Ac a wnewch chi gadarnhau bod gennych hyder llwyr yng nghonsortiwm Future Valleys i gyflawni'r gwelliannau i'r A465 sydd mor hanfodol i strategaeth economaidd Blaenau'r Cymoedd allu cyflawni ei photensial llawn? Diolch.

Wel, bu heriau gwirioneddol yn y sector adeiladu, ac mae Dawnus ac eraill wedi dioddef trallod gwirioneddol yn sgil hynny. Yn ôl yr hyn a ddeallaf, cafwyd diwydrwydd dyladwy priodol mewn perthynas â'r holl benodiadau, ac nid oes gennyf unrhyw reswm dros gefnogi'r honiadau a'r ymosodiadau a wneir, drwy ensyniadau, yn sylwadau'r Aelod. Os oes ganddi dystiolaeth wirioneddol am yr unigolyn, ac ymddygiad yr unigolyn hwnnw, yn hytrach na chysylltiad â menter a oedd yn aflwyddiannus yn y pen draw, byddai gennyf ddiddordeb gwirioneddol mewn clywed y dystiolaeth honno. Ond wrth gwrs, os meddyliwn am un o sylwadau Jack Sargeant yn gynharach am ganlyniadau methiant, un o'r pethau y mae angen inni ei wneud o fewn ein diwylliant ehangach yw cael gwared ar yr un stigma ynghylch busnesau nad ydynt yn llwyddo a gallu pobl i ddechrau eto. Nid wyf yn gweld pobl yn gwrthod gwrando ar Jamie Oliver ar ystod eang o bethau neu'n gwrthod bwyta yn ei fwytai, er gwaethaf y ffaith bod rhai o'i fwytai wedi methu ac wedi mynd i'r wal. Felly, mae her yma ynglŷn â'r hyn yr ydym yn ei ddisgwyl gan bobl pan nad yw eu busnesau'n goroesi, sut y maent yn trin eu cyflenwyr, ie, ond yn yr un modd yr hyn a wnawn wedyn o ran uniondeb pobl i ymgymryd â mentrau yn y dyfodol, a'u hymgysylltiad â rhaglenni Llywodraeth Cymru yn wir.