Diolch yn fawr iawn, Dirprwy Lywydd, a diolch i bawb sydd wedi cyfrannu. Dwi'n meddwl bod rhai o'r pwyntiau sydd wedi cael eu codi wedi, yn sicr, cyfoethogi y gwaith pwyso a mesur mae'r pwyllgor wedi'i wneud. Mi gawsom ni ein hatgoffa mai un o ganlyniadau ymarferol y diffygion yma yw bod yna draethau yn colli eu baneri glas, ac mae hynny nid yn unig yn dod â goblygiadau amgylcheddol, ond mae yna oblygiadau economaidd ehangach hefyd yn dod yn sgil hynny.

Dwi'n falch bod yna gyfeirio wedi bod at y SuDS. Buodd yna gyfeirio at RainScape yn Llanelli pan gyrhaeddais i yma gyntaf yn 2011. Mae'n drueni ein bod ni'n dal i sôn am hynny, i raddau, fel rhywbeth rŷn ni eisiau dal lan fel enghraifft gadarnhaol. Mae yna waith wedi digwydd yn Grangetown fan hyn yng Nghaerdydd yn fwy diweddar, a dyna'r norm rŷn ni eisiau ymgyrraedd ato fe, a dwi'n gwerthfawrogi bod yna waith angen ei wneud i gyrraedd y lle yna, ond yn sicr mae e'n rhywbeth sydd angen gweld mwy ohono fe, yn hytrach nag efallai ein bod ni'n gallu cyfeirio atyn nhw fel rhyw eithriadau y dylem ni ymgyrraedd tuag atyn nhw.

Mae'r pwynt ynglŷn â chael y capasiti ymhlith y rheoleiddiwr, wrth gwrs, i fedru stopio llygru afonydd, gorfodi y rheoliadau yn fwy effeithiol, a chosbi hefyd lle mae angen gwneud hynny, yn un pwysig. A diwedd y gân yw'r geiniog, ac mae pob sgwrs debyg, wrth gwrs, yn bennu lan yn trafod ariannu Cyfoeth Naturiol Cymru. Wel, dwi'n gwybod bod yna waith yn digwydd yn y cyd-destun hynny.

Diolch i Delyth Jewell jest am ein hatgoffa ni. 'Echrydus', dwi'n credu, oedd y gair ddefnyddiodd hi, ac mae e yn echrydus pan ŷch chi jest yn stopio i feddwl beth sydd yn y dŵr. Mae'r peth jest yn gwbl, gwbl annerbyniol, ond hefyd realiti'r ffaith y byddai yn costio rhwng £9 biliwn ac £14 biliwn i ddatrys y broblem yn llwyr, ac felly mae'n rhaid inni ddelio â'r mater cam wrth gam. Mae tryloywder y tasglu yn rhywbeth pwysig. Byddwn i'n dweud, efallai, ar hyn o bryd ei fod e mor glir â pheth o dŵr rŷn ni'n ei weld yn ein hafonydd ni, sydd ddim yn beth da iawn, a bod angen gwella ar hynny.

Ac yn olaf, mae'r pwynt ynglŷn â citizen science yn bwysig iawn. Wrth gwrs, mae casglu data, felly, yn bwysig. Mae monitro amser byw—real-time monitoring—yn bwysig. Ac, wrth gwrs, dwi ddim wastad yn licio cyfeirio at gymharu rhwng Cymru a Lloegr, ond yn Lloegr mae disgwyl i gwmnïau adrodd o fewn awr yn ôl Deddf Amgylchedd 2021 pan fydd achosion fel hyn yn codi, sydd ddim yn ymrwymiad sydd gennym ni yng Nghymru.

Beth bynnag, mae afonydd Cymru, fel rŷn ni'n gwybod, yn rhan hanfodol o'n treftadaeth naturiol ni. Un rhan o'r broblem yw llygredd o garthffosiaeth, ond mae e yn un rhan o'r ateb hefyd, sy'n rhywbeth sy'n gorfod cael ei ddelio ag e. Mae mwy o law o ganlyniad i newid hinsawdd yn dod—rŷn ni'n gwybod hynny; mae yna dwf yn dal i ddigwydd yn y boblogaeth ac mae yna ehangu trefol yn digwydd, felly mae risg gwirioneddol y bydd y sefyllfa yma yn gwaethygu cyn iddi fynd yn well. A dyna pam y mae'r pwyllgor yn awyddus i weld camau pendant, a dyna pam y mae ein hadroddiad ni yn cynnwys yr ystod o argymhellion ar gyfer gweithredu o ran Llywodraeth Cymru, y cwmnïau dŵr a'r rheoleiddwyr. A phle y pwyllgor i chi yw ichi i gyd ddod at eich gilydd, fel rŷch chi wedi awgrymu yn yr uwchgynhadledd, er mwyn taclo'r broblem a chyflawni y newid sydd ei angen, a helpu i wella cyflwr afonydd Cymru. Diolch.