8. Beth mae'r Llywodraeth yn ei wneud i adfywio canol trefi yn Nwyrain De Cymru? OQ58220

Diolch. Rydym wedi buddsoddi dros £53.7 miliwn mewn mwy na 100 o brosiectau sy'n cefnogi'r gwaith o gyflawni cynlluniau ehangach i greu lleoedd yng nghanol trefi. Rydym yn parhau i fuddsoddi a gweithio mewn partneriaeth â phob sector i wneud ein trefi a'n dinasoedd yn lleoedd hyd yn oed yn well i fyw a gweithio ynddynt, ac i ymweld â hwy.

Diolch, Weinidog. Mae llawer o ganol trefi yn fy rhanbarth yn ei chael hi'n anodd. Mae'r storm berffaith o ardrethi busnes uchel, y cynnydd mewn siopa ar-lein a'r argyfwng costau byw wedi gwneud y rhagolygon yn llwm i lawer o fasnachwyr. Er gwaethaf buddsoddiad o £900 miliwn yng Nghymru yn yr wyth mlynedd diwethaf, mae un o bob saith siop ar y stryd fawr yn parhau i fod yn wag yn ôl Archwilio Cymru. Maent hefyd yn dweud:

'Nid yw pwerau a all helpu i ysgogi adfywiad canol trefi yn cael eu defnyddio'n effeithiol nac yn gyson.'

Pa gynlluniau sydd gan Lywodraeth Cymru i ddysgu gwersi o strategaethau blaenorol i fynd i'r afael â'r duedd hon ar i lawr? A yw cynlluniau ar gyfer y dyfodol yn cynnwys unrhyw syniadau i addasu rhannau o ganol trefi i ddarparu mwy o gyfleoedd hamdden a desgiau poeth i fusnesau newydd neu bobl a allai fod yn gweithio gartref yn barhaol erbyn hyn?

Yn hollol, ac mae hon yn broblem anodd iawn wrth i'r byd newid o'n cwmpas. Ac felly mae'n gwbl glir, onid yw, nad yw llawer ohonom bellach yn siopa yng nghanol trefi nac yn mynd i ganol trefi yn y ffordd yr arferem ei wneud er mwyn cael nwyddau a gwasanaethau cyffredin. Felly, mae ein polisi 'canol y dref yn gyntaf', sydd wedi'i wreiddio yn y fframwaith cynllunio cenedlaethol, 'Cymru'r Dyfodol', yn dweud y dylai canol trefi fod yn ystyriaeth gyntaf ar gyfer pob penderfyniad sy'n ymwneud â lleoliad gweithleoedd a gwasanaethau, nid manwerthu'n unig, fel nad oes gennym benderfyniadau cyrion y dref ar gyfer popeth y gallwch feddwl amdano mewn gwirionedd, o'r coleg lleol i leoliadau adloniant ac yn y blaen. Mae hynny er mwyn sicrhau ymwelwyr a gwneud y dref yn gyrchfan i bobl, ac nid mewn perthynas â manwerthu'n unig.

Rydych yn darllen y rhestr o heriau yr ydym yn ymgodymu â hwy bob dydd. Mae'n rhaid i'r dref ailddyfeisio ac ailfywiogi ei hun i fod yn fan lle mae pobl eisiau mynd iddo, boed i ddigwyddiad neu os ydynt eisiau cymdeithasu neu gyfarfod â ffrindiau. Felly, mae'n rhaid iddo fod yn lle sy'n groesawgar ac sydd â gofod sy'n ystyriol o deuluoedd ac yn y blaen. Yn ystod y pandemig, fe fyddwch yn gwybod ein bod wedi addasu rhywfaint o le ar ffyrdd i gaffis a bwytai i'w gwneud yn fannau mwy dymunol i eistedd. Mae'n ddirgelwch, rwy'n credu, i lawer ohonom pam nad ydym yn gwneud hynny mewn ffordd fwy eang ym Mhrydain. Mae'n ymddangos ein bod yn teimlo bod ein tywydd yn ofnadwy, ond bydd unrhyw un sydd wedi bod yn Ffrainc yn y gaeaf yn gwybod bod eu tywydd lawn mor wael a'u bod yn dal i fod yn hapus i ddefnyddio eu mannau awyr agored yn sgwâr y dref ac yn y blaen. Felly, mae angen inni ailfeddwl.

Mae gennym nifer o raglenni ar draws y Llywodraeth wedi'u cynllunio i helpu awdurdodau lleol i feddwl am y pethau hynny ac i sicrhau, pan fyddant yn gwneud eu penderfyniadau, yn ogystal â phan fyddwn ni'n gwneud ein penderfyniadau, eu bod yn meddwl 'canol y dref yn gyntaf', i sicrhau eich bod yn cael crynodiad o wasanaethau sy'n denu pobl, os mynnwch, i ganol y dref ac nad oes gennych flerdwf trefol sydd wrth gwrs yn bwydo i mewn i rai o'r pethau eraill yr ydym wedi'u trafod heddiw am y defnydd o dir o gwmpas trefi ac yn y blaen.