9. Sut y mae'r Llywodraeth yn annog plant yn Nwyrain De Cymru i ddechrau addysg bellach? OQ58221

Gwelir y lefel uchaf o fuddsoddiad mewn addysg bellach mewn hanes diweddar yn setliad 2022-23. Rydym yn cydnabod bod mwy o ddysgwyr yn dewis aros mewn addysg ôl-16. Drwy'r gyllideb, byddwn yn sicrhau bod dysgwyr mewn addysg ôl-16 yn cael cynnig y cymorth gorau posibl, yn enwedig yn dilyn effaith y pandemig.

Diolch yn fawr am yr ateb.

Mae'r rhan fwyaf o fy rhanbarth yn cynnwys cymunedau dosbarth gweithiol lle mae'r argyfwng costau byw i'w deimlo'n fwyaf difrifol. Roedd y cyhoeddiad yr wythnos diwethaf y byddai cyfraddau llog ar fenthyciadau i fyfyrwyr yn cael eu capio ar 7.3 y cant i'w hatal rhag codi i 12 y cant yn drugaredd, ond yn un bach iawn er hynny. Mae cyfradd llog o 7.3 y cant yn dal i fod yn eithafol ac yn gwneud i bobl ailfeddwl. Mae arnaf ofn y bydd y cynnydd enfawr hwn mewn llog ar fenthyciadau i fyfyrwyr yn cymell llawer o bobl ifanc o deuluoedd dosbarth gweithiol rhag cyflawni eu potensial a mynd i'r brifysgol. Mae'n bosibl y bydd hyn yn cynyddu'r bwlch cyrhaeddiad rhwng y ffodus a'r anffodus, rhywbeth y mae Undeb Cenedlaethol y Myfyrwyr Cymru eisoes wedi siarad amdano. Sut y mae Llywodraeth Cymru yn ymateb i'r datblygiadau diweddaraf yng nghyfraddau llog benthyciadau i fyfyrwyr, ynghyd â'r pwysau ychwanegol a achosir gan yr argyfwng costau byw, er mwyn sicrhau nad yw plant o deuluoedd dosbarth gweithiol yn cael eu cymell i beidio â mynd i addysg uwch?

Diolch i'r Aelod am ei bwynt. Mae'n gwestiwn pwysig iawn. Efallai ei fod wedi gweld rhai o'r sylwadau a wneuthum yr wythnos diwethaf yn benodol am fynediad at bob math o addysg i bobl ifanc o'r cefndiroedd mwyaf difreintiedig. Am y tro cyntaf eleni, ac ym mhob blwyddyn ddilynol, byddwn yn gallu darparu data—yn amodol ar gydsyniad yr unigolyn wrth gwrs—drwy UCAS, er enghraifft, ar gymhwysedd dysgwyr unigol i gael prydau ysgol am ddim fel bod modd gwneud cynigion cyd-destunol.

Mae'n gwneud pwynt ychydig yn wahanol am gostau mynd i'r brifysgol. Rwy'n cytuno; mae'r mesurau a welwn gan Lywodraeth y DU yn bryder mawr, yn ogystal â rhai o'r newidiadau y maent yn eu crybwyll mewn perthynas â gwneud trothwyon graddau gwahanol yn ofynnol ar gyfer TGAU, sydd, yn fy marn i, yn anflaengar ac nid oes unrhyw le iddynt mewn unrhyw bolisi sy'n seiliedig ar ehangu mynediad at addysg prifysgol.

Fel y gŵyr efallai, er bod y gallu i ariannu cyllid myfyrwyr wedi'i ddatganoli i Gymru, mae rhai o'r dewisiadau a wnawn wedi'u cyfyngu gan ein gallu i gysylltu â Chyllid a Thollau Ei Mawrhydi a'r Cwmni Benthyciadau i Fyfyrwyr, nad ydynt wedi'u datganoli wrth gwrs. Ni yng Nghymru sydd â'r pecyn cymorth cyllid i fyfyrwyr mwyaf blaengar o hyd o gymharu ag unrhyw ran arall o'r DU o ran y cymysgedd rhwng benthyciadau a grantiau, ond hefyd—er na cheir sôn am hynny'n aml iawn—yng Nghymru, cyn gynted ag y byddwch yn dechrau ad-dalu eich dyled, fe gewch ostyngiad o £1,500 ar unwaith ar eich ad-daliad, sef yr unig ran o'r DU lle mae hynny'n digwydd.

Ond rwy'n rhoi ystyriaeth ddifrifol i'r pwynt y mae wedi'i wneud. Fe wnawn beth bynnag a allwn. Yn amlwg, rydym wedi ymrwymo i'n system flaengar yma yng Nghymru. Ar fater cyfraddau llog yn benodol, yr hyn y byddwn yn ei ddweud yw nad yw hynny'n effeithio ar y gwariant misol, mae hynny'n effeithio ar hyd y benthyciad. Nid wyf yn gwadu am eiliad ei fod yn bwynt pwysig iawn, ond o ran fforddiadwyedd uniongyrchol, ni fydd yn achosi cynnydd uniongyrchol yn y gwariant misol. Ond mae'n bwynt pwysig, gan ei fod yn ymestyn cost dysgu yn gyffredinol.