Mae'n bosib y bydd rhai heb sylwi ar ddigwyddiad pwysicaf yr wythnos yma. Ddydd Llun, lansiwyd A Repertory of Welsh Manuscripts and Scribes c.800-c.1800, gwaith y Dr Daniel Huws, a’i gyflwyno i’r Prif Weinidog. Bu Dr Huws yn gweithio ar y cyfrolau ers ei ymddeoliad o’r llyfrgell genedlaethol 30 mlynedd yn ôl, a mis yma mi fydd Daniel Huws yn 90 oed. Fe’i cynorthwywyd gan brosiect ar y cyd rhwng Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd Prifysgol Cymru a'r llyfrgell genedlaethol, ac yn benodol gan yr Athro Ann Parry Owen, Dr Maredudd ap Huw, Glenys Howells a Gruffudd Antur.

Mae’r tair cyfrol yn pwyso 5 kg ac yn cynnwys dros 1,500 o dudalennau. Mae cyfrol gyntaf y repertory yn cynnwys disgrifiadau o tua 3,300 o lawysgrifau Cymreig. Yng nghyfrol 2, ceir gwybodaeth fywgraffyddol am tua 1,500 o ysgrifwyr. Yng nghyfrol 3, ceir rhyw 900 delwedd sy’n cynnig enghreifftiau o amrywiol lawiau’r ysgrifwyr pwysicaf.

Mae'r cyfrolau yma yn gampwaith. Fe’u hymchwilwyd, lluniwyd, golygwyd a’u hargraffwyd yn bennaf yng Ngheredigion, ond nawr y maent yn perthyn i ysgolheictod y byd. Gall ambell un ddweud mai prin fydd y bobl fydd yn pori drwy’r tudalennau yma, ond mi fedra i ddweud, o’r tua 60 Aelod oedd yma yn y Senedd y prynhawn ddoe yn pleidleisio ar ddeddfwriaeth, mi oedd o leiaf un Aelod yn darllen drwy gyfrol 2 Daniel Huws. Fe gewch chi ddyfalu pwy.

Diolch i Daniel am y magnum opus yma a fydd yn adrodd hanes y Cymry i'r byd ac i'r canrifoedd i ddod am byth.