2. Beth yw blaenoriaethau gwariant y Gweinidog ar gyfer Canolbarth a Gorllewin Cymru am y 12 mis nesaf? OQ58269. Diolch

Mae'r blaenoriaethau gwariant ar gyfer y tair blynedd nesaf wedi'u nodi yn y gyllideb derfynol, a gyhoeddwyd ym mis Mawrth eleni. Mae hyn wedi arwain at nifer o fuddsoddiadau yng nghanolbarth a gorllewin Cymru, er enghraifft, ym meysydd iechyd, addysg a thrafnidiaeth, ynghyd â'n hymrwymiad mwy hirdymor o £55 miliwn i gronfa twf canolbarth Cymru.

Diolch, Weinidog. Hoffwn eich holi ynglŷn â'r cynnydd cynnar gyda bargen twf canolbarth Cymru. Deallaf fod rhai awdurdodau lleol, gan gynnwys Powys, yn pryderu am y diffyg cyllid sbarduno refeniw i roi hwb i’r prosiectau cyfalaf a nodwyd fel rhan o’u rhaglen a fyddai’n rhoi hwb gwirioneddol i’r cymunedau hynny ac i lywodraeth leol. Y rhwystredigaeth yw bod prosiectau’n dod i stop oherwydd y flaenoriaeth a roddir i gyllid cyfalaf yn hytrach na chyllid refeniw, a’r cwestiwn sydd wedi’i ofyn i mi yw beth am fwy o hyblygrwydd ynghylch defnyddio cyllid y fargen twf fel cyllid refeniw er mwyn rhoi hwb i’r prosiectau hynny. Felly, fy nghwestiwn yw p'un a oes unrhyw gamau y gellid eu cymryd i ddarparu hyblygrwydd neu i ddarparu’r cyllid sbarduno hwnnw i awdurdodau lleol er mwyn rhoi hwb i’r prosiectau hynny. Diolch yn fawr iawn.

Diolch am eich cwestiwn. Llofnodwyd cytundeb terfynol bargen twf canolbarth Cymru, wrth gwrs, gan bob ochr ym mis Ionawr eleni, ac mae hwnnw’n nodi sut y bydd Llywodraeth Cymru yn gweithio gyda Llywodraeth y DU a fframwaith bwrdd Tyfu Canolbarth Cymru ar sut y byddai’r fargen yn cael ei rhoi ar waith. Ac mae hynny'n cynnwys y trefniadau sylfaenol hollbwysig hynny fel y llywodraethu, sicrwydd, monitro, gwerthuso a chyfathrebu sydd ynghlwm wrth hyn. A dylid canolbwyntio yn awr yn y rhanbarth ar ddatblygu achosion busnes y rhaglenni a'r prosiectau ar y rhestr fer, sy'n esblygu fel rhan o achos busnes y portffolio. Rydym yn rhagweld y byddai’r rhan gyntaf o'r cyllid yn cael ei thynnu i lawr, fel y dywedaf, yn 2023-24. Fodd bynnag, mae gennym swyddogion yn cyfarfod yn rheolaidd iawn â swyddogion o gynghorau Powys a Cheredigion ar ran bwrdd Tyfu Canolbarth Cymru, a byddaf yn sicrhau eu bod yn trafod y materion a ddisgrifiwyd gennych ymhellach. Wrth gwrs, fy nghyd-Aelod, Gweinidog yr Economi, sy’n arwain ar hyn, a byddaf yn sicrhau, unwaith eto, ei fod yn ymwybodol o’ch pryderon a’ch cais heddiw.

Diolch am eich ateb, Weinidog. Ond ar bwnc blaenoriaethau gwariant, hoffwn godi mater cadwraeth adeiladau hanesyddol Cymru gyda chi, gan fod llawer ohonynt yn y gorllewin. Yn ddiweddar, cefais y pleser o ymweld â chastell Pictwn, adeilad canoloesol a drawsnewidiwyd yn blasty yn y ddeunawfed ganrif gan y teulu Philipps. Mae hanes y castell ei hun wedi'i wreiddio yn ein diwylliant, ein hunaniaeth a'n cenedligrwydd hanesyddol, o gael ei gipio gan Owain Glyndŵr i fod yn llety i filwyr America yn yr ail ryfel byd. Dyma un o'r ychydig eiddo canoloesol ym Mhrydain y mae pobl wedi byw ynddo'n barhaus. Ac er iddo fod yn addas ar gyfer teuluoedd brenhinol, ac wedi croesawu brenhinoedd, mae'n dal i fod angen cyweirio toeau, ac adfer ystafelloedd gwely. Felly, sut y gall Ymddiriedolaeth Castell Pictwn weithio gyda Llywodraeth Cymru i greu cymaint â phosibl o gyfleoedd ariannu, gan sicrhau bod y safle hanesyddol hwn a'r lleoliad pwysig hwn yn hanes ein cenedl yn cael ei ddiogelu ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol? Diolch.

Byddwn yn sicr yn annog Ymddiriedolaeth Castell Pictwn, yn y lle cyntaf, i ymgysylltu â’r Dirprwy Weinidog diwylliant er mwyn gweld a oes cyfleoedd am gymorth. Fel cam cyntaf, byddwn yn eu hannog i ysgrifennu at y Dirprwy Weinidog i ofyn am ddeialog bellach, gyda swyddogion o bosibl, ynglŷn â'r mater hwn.