4. Datganiad gan y Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad: Bil yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:00 pm ar 5 Gorffennaf 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 4:00, 5 Gorffennaf 2022

(Cyfieithwyd)

Mae'r cydgrynhoi'n cyflwyno sawl darn o ddeddfwriaeth sy'n mynd yn ôl ymhell cyn datganoli, ond fel y gwelwch chi o adran 1 o'r Bil, sy'n rhoi trosolwg, mae'n nodi, mewn gwirionedd, beth yw'r ddeddfwriaeth, ond hefyd beth yw'r amcan a beth yw diben y cydgrynhoi a sut y bydd hynny'n gweithredu. Felly, y Rheolau Sefydlog yr ydym ni'n gweithio gyda nhw i ganiatáu inni ailddatgan y gyfraith; maen nhw'n caniatáu inni egluro'r gyfraith; dileu'r darnau hynny o ddeddfwriaeth sydd wedi darfod, darnau o ddeddfwriaeth nad ydyn nhw'n berthnasol mewn gwirionedd; gall wneud mân newidiadau lle mae angen—weithiau o ran iaith ryweddedig rhai o'r ddeddfwriaeth hŷn; ac, wrth gwrs, gwneud rhai newidiadau a argymhellir gan Gomisiwn y Gyfraith sy'n briodol i'w cydgrynhoi. Gall hefyd i bob diben eithrio deddfwriaeth na chaiff ei harfer mwyach, sydd wedi dyddio neu ddarnau o ddeddfwriaeth yn y gorffennol nad oes ganddyn nhw unrhyw ddiben ymarferol—rhai darnau nad ydyn nhw erioed wedi'u gweithredu.

Felly, mae'n dwyn ynghyd Ddeddf Adeiladau Hanesyddol a Henebion 1953. Nid yw'n mynd yn ôl cyn belled â'r meysydd yr oeddech chi'n ymdrin â nhw yn eich araith—credaf fod hynny'n gwbl ddealladwy. Mae'n dwyn ynghyd Rhannau I a III o Ddeddf Henebion ac Ardaloedd Archeolegol 1979. Mae'n dwyn ynghyd darnau o Ddeddf Cynllunio (Adeiladau Rhestredig ac Ardaloedd Cadwraeth) 1990 a Rhan 4 o Ddeddf yr Amgylchedd Hanesyddol (Cymru) 2016, ac mae'n ailddatgan rhai darnau o ddeddfwriaeth sy'n berthnasol i'r maes yma mewn perthynas â chynllunio gwlad a thref, cynllunio a phrynu gorfodol.

Ac, wrth gyflwyno'r Bil, wrth gwrs, yn ogystal â'r memorandwm esboniadol, mae tablau sy'n sylfaenol yn nodi ac yn dangos o ble y daeth y gwahanol ddarnau o ddeddfwriaeth. Ond, fel y dywedais i, nid yw hyn yn ymwneud â diwygio neu newid y gyfraith; mae'n ymwneud â dod â'r gyfraith bresennol i un lle, a dyna fydd yr her. Prawf yw hwn ac, fel y nodwyd eisoes gan y Prif Weinidog, dyma'r cyntaf o'r darnau hyn o ddeddfwriaeth gydgrynhoi. Ni ddylai effeithio o ran unrhyw faterion o ran y cofnod hanesyddol, oherwydd y cyfan y mae'n ei wneud yw cyflwyno'r rhannau hynny o ddeddfwriaeth sydd eisoes yn bodoli.

Ac o ran y pryderon a godwyd o'r blaen o ran a oes goblygiadau cymhleth ynghylch adnoddau a chapasiti ac yn y blaen, credaf mai'r gwrthwyneb yn union yw'r effaith. Credaf fod hyn mewn gwirionedd yn symleiddio pethau. Yn sicr, fyddem ni ddim eisiau dod â Bil cydgrynhoi a oedd mewn gwirionedd yn gwneud pethau'n fwy cymhleth neu'n creu costau ychwanegol, ac mewn gwirionedd, dylai hyn fod yn rhywbeth sy'n lleihau costau mewn gwirionedd. Mae'n ei gwneud yn haws i gyfreithwyr ddeall, mae'n ei gwneud yn haws i'r rhai sy'n ymarfer yn y maes, neu sy'n ymwneud â'r maes amgylchedd hanesyddol, weithredu'n fwy effeithlon, yn fwy syml a gyda llai o gost.

Ac o ran, mae'n debyg, y sylw yr ydych chi'n ei wneud am y sefydliadau hynny, megis Cadw, er enghraifft—sefydliadau'r amgylchedd hanesyddol—wrth gwrs, nid yw'r Bil cydgrynhoi hwn yn briodol ar gyfer ymgynghoriad yn yr un modd â diwygio deddfwriaeth, oherwydd yr hyn yr ydych yn ei wneud mewn gwirionedd yw sôn am ddod â'r ddeddfwriaeth bresennol i un lle, ond roedd gweithgor a ddygwyd ynghyd o gyrff perthnasol i edrych yn fanwl ar y ddeddfwriaeth ac i fod yn fodlon â chyfeiriad cyffredinol hynny. Yn sicr, yr holl argoelion sydd gennyf i yw bod hynny'n rhywbeth a gefnogir yn fawr, bod croeso mawr i'r Bil cydgrynhoi hwn gan y rheini ym maes yr amgylchedd hanesyddol, eu bod yn y broses eu hunain o wneud newidiadau i roi'r ddeddfwriaeth a'r newidiadau fydd yn digwydd ar eu gwefannau. Felly, gobeithio bod hynny wedi ateb yr holl sylwadau allweddol a wnaethoch chi.