A gaf i ddiolch i'r Gweinidog am ei datganiad heddiw, a manteisio hefyd ar y cyfle i dalu teyrnged i'r GIG wrth iddo nodi ei ben-blwydd yn 70 oed heddiw, a 74 o flynyddoedd o wasanaeth rhyfeddol? A gaf i ddiolch i chi, Gweinidog, am y datganiad heddiw a dweud fy mod yn falch iawn o glywed eich bod, wrth gwrs, yn cydnabod yr anghydraddoldebau sy'n bodoli, anghydraddoldebau, efallai, 18 mis yn ôl, cyn i mi ymgymryd â'r brîff iechyd, a chyn fy swyddogaeth ar y Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol, na fyddwn â fawr ddim dealltwriaeth ohonyn nhw fy hun. Ond yn sicr, rwy'n gwerthfawrogi'r angen am y cynllun. Nid yw'r datganiad ansawdd ei hun wedi creu argraff fawr arnaf, ond rwyf yn sicr yn edrych ymlaen at y cynllun iechyd menywod a fydd yn deillio ohono yn yr hydref. 

O ran y Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol, fe wnaethom ni gynnal ein hymgynghoriad ein hunain yr haf diwethaf yn gofyn i'n rhanddeiliaid am eu blaenoriaethau, ac roedd iechyd menywod ac iechyd merched yn uchel iawn ar yr agenda. O ganlyniad i hynny, gwnaethom bwynt o sicrhau bod iechyd menywod a merched yn flaenoriaeth i'r Pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol ar gyfer tymor y Senedd hon, dros y pum mlynedd nesaf. 

Dylwn i ddweud ein bod ni hefyd wedi gwneud rhywfaint o ymchwil pan wnaethom wahodd clymblaid iechyd menywod Cymru i ddod yn ôl ym mis Mawrth, a gwneud cyflwyniad i ni, a oedd yn ddefnyddiol o ran llywio fy marn yn sicr. Yr hyn a ddywedodd y glymblaid wrthym—a chyfeirioch chi at hyn yn eich datganiad heddiw—yw ein bod, pan fyddwn yn astudio calonnau a thrawiadau ar y galon, rydym yn astudio calonnau dynion a thrawiadau ar y galon ymhlith dynion. Ac mewn gwirionedd, mae angen i fenywod fod yn rhan o hynny, ac mae angen i ni ystyried bod y clefydau hyn yn bethau sy'n effeithio ar y ddau. Wrth gwrs, fel yr ydych chi wedi nodi eich hun, Gweinidog, efallai fod tangynrychiolaeth o fenywod mewn treialon clinigol. Rydym yn gwybod hefyd, yn sicr fe ddywedodd y glymblaid wrthym ni, fod menywod 50 y cant yn fwy tebygol o gael camddiagnosis cychwynnol o drawiad ar y galon, ac nid ydym yn gwybod beth yw'r rheswm dros hyn. Felly, Gweinidog, a wnewch chi gadarnhau y bydd y cynllun iechyd yn cynnwys ymrwymiad i gynyddu cynrychiolaeth menywod mewn treialon clinigol yng Nghymru?

Dywedoch chi hefyd y bydd y cynllun yn cael ei ddatblygu gyda grwpiau menywod, ac mae hynny i'w groesawu'n fawr, wrth gwrs, ond, yn sicr, pan glywn am brofiadau menywod wrth ddatblygu'r cynllun gweithredu hwnnw, a gaf i hefyd ofyn a ydych chi'n mynd i gynnwys lleisiau'r menywod hynny yn hwnnw ac yn strwythurau llywodraethu ac arwain o fewn y GIG hefyd?

Rydym wedi clywed am lawer o broblemau yn ymwneud â chamgyfathrebu. Mae newidiadau i'r rhaglen sgrinio serfigol wedi tynnu sylw at bwysigrwydd cyfathrebu clir a chywir. Ar y pwynt hwnnw, tybed, o ran gwella cyfathrebu, a wnewch chi egluro sut y mae'r cynllun yn mynd i wella cyfathrebu â menywod? Cyflwynwyd rhywfaint o dystiolaeth i ni hefyd, weithiau, wrth i fenywod ymadfer, y byddai llawer o gleifion yn cael eu llawdriniaeth ac yna byddai'r meddyg ymgynghorol yn dod o gwmpas i siarad â nhw wrth iddyn nhw ymadfer, a phan oedden nhw'n lled-ymwybodol ac yn methu cofio'r hyn a ddywedwyd. Felly, o ran pwysigrwydd cyfathrebu, byddai gennyf ddiddordeb yn eich syniadau pellach ynghylch sut y mae'r cynllun yn mynd i wella cyfathrebu yn yr elfen honno hefyd.

Yna, wrth gwrs, mae'r mater yn ymwneud ag atal hefyd. Gwn y byddwch, mae'n debyg, yn cytuno â'r asesiad hwnnw, ond byddai gennyf ddiddordeb mewn gwybod, Gweinidog, sut y bydd eich cynllun yn ymgorffori atal a sut y bydd hynny'n cyd-fynd, hefyd, â 'Pwysau Iach: Cymru Iach'.

Rydych chi hefyd, Gweinidog, yn sôn yn eich datganiad ansawdd,

'Bydd byrddau iechyd yn sicrhau lefelau priodol o gapasiti diagnostig, therapiwtig a llawfeddygol i alluogi menywod sydd angen ymyriadau ar gyfer anghenion iechyd sy'n benodol i fenywod a merched, gan gynnwys gofal mislif...a menopos, i dderbyn gofal mor agos â phosibl at y cartref heb orfod aros am gyfnod helaeth.'

Mae gennyf ddiddordeb yn y ffordd y bydd hynny'n cael ei ddatblygu, gan gadw ardaloedd gwledig mewn cof hefyd. Wrth gwrs, efallai y byddai'r rheini'n hawdd iawn eu cyflwyno yng Nghaerdydd, ond pan feddyliwn ni am ardaloedd gwledig, mae gennyf ddiddordeb yn y ffordd y bydd eich cynllun yn datblygu o ran sicrhau bod gennym ddigon o gapasiti mewn ardaloedd gwledig hefyd. Ac—