Part of the debate – Senedd Cymru am 5:49 pm ar 5 Gorffennaf 2022.
Diolch yn fawr iawn. Nododd Ignaz Semmelweis pam yr oedd gan fenywod a oedd yn rhoi genedigaeth a oedd o dan ofal bydwragedd—bron i gyd yn fenywod—gyfradd marwolaethau llawer is na charfan ar hap union yr un fath o dan ofal meddygon—i gyd yn ddynion—ym 1847, ond cymerodd dros 100 mlynedd mewn proffesiwn a oedd yn cael ei reoli gan ddynion, i olchi dwylo rhwng cleifion a chyn llawdriniaeth fod yn arfer gorfodol. Ac felly mae hynny'n dangos maint y problemau sy'n ein hwynebu mewn sawl agwedd ar fywyd, ac mae hynny'n cynnwys meddygaeth. Pe bai dynion yn beichiogi, rwy'n awgrymu na fyddem ag ymosodiadau mor warthus ar hawl menywod a merched i ddewis yn o leiaf hanner gwledydd y byd. Ac yn ffodus, mae Gweinidog iechyd Cymru wedi diogelu hawl menywod yng Nghymru i gael mynediad cyflym at erthyliadau telefeddygol, a'r arloesedd a gyflawnwyd gennym yn ystod COVID i fod yn nodwedd barhaol yn y GIG yng Nghymru.
Sonioch chi yn eich datganiad am endometriosis, ac roeddwn eisiau ymchwilio ychydig ymhellach i hyn. Ydym, rydym wedi cyflwyno nyrsys endo arbenigol i bob bwrdd iechyd yng Nghymru, ac mae hynny i'w groesawu'n fawr iawn, ond nid yw menywod yn cael mynediad cyfartal at ofal eilaidd a thrydyddol, ac felly mae hynny'n amlwg yn her fawr i ni ac i GIG Cymru.