Gorsafoedd Pŵer Niwclear

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:40 pm ar 12 Gorffennaf 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 1:40, 12 Gorffennaf 2022

(Cyfieithwyd)

Wel, Llywydd, rwyf innau'n falch bod gwaith yn mynd rhagddo i geisio defnyddio safle Trawsfynydd, ac i fanteisio ar dechnolegau newydd a allai fod yn ddefnyddiol i ni yn y dyfodol. Nid oes dim o hynny yn mynd i wthio o'r neilltu y pwyntiau pwysig a gododd Mabon ap Gwynfor am waddol gwastraff niwclear a sicrhau, wrth i ni gynllunio ar gyfer y dyfodol, ein bod yn ystyried hynny i gyd yn briodol. Mae gan adweithyddion niwclear bach gyfres wahanol o bosibiliadau a hawlir ar eu cyfer. Nid yw'n dechnoleg sy'n barod i'w defnyddio heddiw, ac efallai nad yw'n dechnoleg a fydd yn barod i'w defnyddio am beth amser eto, ac mae Trawsfynydd, beth bynnag, yn safle lle mae'n rhaid cwblhau'r gwaith y mae angen ei wneud i ymdrin â gweithgaredd niwclear blaenorol cyn y gellir cadarnhau defnyddiau newydd ar gyfer y safle hwnnw. A dyna y mae Cwmni Egino yn canolbwyntio arno ar hyn o bryd, gan sicrhau ei fod yn gweithio gyda'r Awdurdod Datgomisiynu Niwclear i greu amgylchiadau lle gellir cyflwyno defnyddiau ar gyfer y safle hwnnw yn y dyfodol yn briodol, ac, fel y dywedais i yn fy ateb gwreiddiol, nid yw'r rheini wedi'u cyfyngu i faes yr adweithyddion modiwlaidd bach. Nid oes gan y DU gyfleuster isotopau meddygol ein hunain. Nid oedd o bwys tra yr oeddem yn yr Undeb Ewropeaidd; mae'n bwysig iawn i ni yn awr. Mae defnyddio'r arbenigedd sydd ar gael a'r cyfleoedd y mae'r safle'n eu cynnig i wneud mwy yn y maes hwnnw, a rhoi cydnerthedd i'r DU yn y maes hwnnw, yn gyfle gwirioneddol i'r rhan honno o Gymru.

Cytunaf, wrth gwrs, â'r hyn a ddywedodd Janet Finch-Saunders am y ffaith bod problemau yn y gorffennol o ran cost a chyllid wedi bod yn endemig yn y maes hwn. Gwariodd y cwmni o Japan, Hitachi, a weithiodd i ddod â'r ail safle yn Ynys Môn i fodolaeth, £2 biliwn cyn i'w fwrdd benderfynu na allai barhau i fuddsoddi heb unrhyw obaith y byddai'r datblygiad hwnnw'n dwyn ffrwyth. Felly, mae'n iawn i ddweud bod gan Lywodraeth y DU hanes nad yw'n galonogol i unrhyw fuddsoddwr yn y maes hwn, a phan gawn Lywodraeth y DU o'r diwedd sy'n gallu gwneud penderfyniadau o'r math hwn, yna gobeithio y cawn well bargen ganddyn nhw na'r hyn a welsom hyd yn hyn.