4. Datganiad gan Weinidog yr Economi: Y Warant i Bobl Ifanc — Sicrhau dyfodol gwell i’n pobl ifanc

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:25 pm ar 12 Gorffennaf 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 3:25, 12 Gorffennaf 2022

(Cyfieithwyd)

Mae tystiolaeth eang bod yr aflonyddwch y mae'r pandemig wedi'i achosi wedi effeithio'n arbennig ar bobl ifanc o gefndiroedd difreintiedig. Bydd y warant i bobl ifanc yn ein helpu i atal anghydraddoldebau rhag lledu ymhellach, wrth i genhedlaeth newydd symud tuag at y farchnad lafur. Drwy ganolbwyntio ar bobl sydd wedi'u tangynrychioli, ar y bobl ifanc hynny sy'n wynebu anfantais ac anghydraddoldeb o ran cael gwaith, byddwn yn creu Cymru fwy cyfartal ac economi gryfach. Nid yw 14 y cant o bobl ifanc rhwng 16 a 24 oed mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant. Mae'r gyfradd honno'n rhy uchel, ac mae ein cefnogaeth yn dibynnu ar yr uchelgais hirdymor i leihau'r gyfradd hon i o leiaf 10 y cant. Mae hyn yn golygu cyrraedd a chynnal 13,600 o bobl ifanc ychwanegol drwy raglenni fel y warant i bobl ifanc dros y degawdau nesaf. Mae hyn yn rhan o'r llwybr at economi gryfach a thecach yng Nghymru, pryd y mae pobl yn cael eu cefnogi i gyflawni eu potensial. Ac rydym yn cymryd camau eang, wedi'u teilwra i anghenion pobl sy'n wynebu rhwystrau rhag gwaith.

Ers i'r warant i bobl ifanc gael ei lansio, rydym wedi gwella'r ffordd y mae pobl ifanc yn cael mynediad at wasanaethau cyngor ac arweiniad o ansawdd uchel. Pryd yr oedd amrywiaeth ddryslyd o opsiynau, cyfleoedd a systemau cynghori ar un adeg, mae gwasanaeth Cymru'n Gweithio bellach yn darparu un llwybr i gefnogi, ynghyd â chyngor ac arweiniad gyrfaoedd. Mae gwasanaeth paru swyddi Cymru'n Gweithio hefyd yn helpu pobl ifanc i ddod o hyd i'r cyfle cyflogaeth cywir. Ers 1 Tachwedd y llynedd, mae 4,729 o bobl ifanc wedi defnyddio'r gwasanaeth hwn, ac roedd 2,249 ohonynt yn y categori NEET.

Fis diwethaf, lansiais hefyd ein grant dechrau busnes newydd i bobl ifanc, gan gynnig hyd at £2,000 i helpu pobl ifanc i ddechrau eu busnes eu hunain. Ategir y cymorth hwn gan gyngor a mentora busnes un i un—cymorth ymarferol i entrepreneuriaid ifanc sy'n cymryd y camau cyffrous cyntaf hynny i ddechrau busnes. Rwy'n falch o ddweud ein bod wedi gwella mynediad i'n rhaglen brentisiaethau a chymorth arall sy'n canolbwyntio ar waith. Er enghraifft, rwyf wedi lansio dwy raglen newydd yn ddiweddar: Twf Swyddi Cymru+, a fydd yn helpu i gefnogi 5,000 o bobl ifanc 16 i 18 oed bob blwyddyn sy'n ei chael yn anodd cael hyfforddiant. Bydd y rhaglen ReAct+ newydd hefyd yn cefnogi hyd at 5,400 o bobl ifanc bob blwyddyn, gan ddarparu cymorth ymarferol gyda chostau gofal plant a thrafnidiaeth. Rydym hefyd wedi cymryd camau i ymestyn cymorth i'n cymunedau i helpu pobl ifanc i ddechrau eu taith cyflogaeth a gyrfa, gan gynnwys darparu mentoriaid cymunedol drwy'r rhaglen Cymunedau am Waith a Mwy. Eisoes, mae 1,700 o bobl wedi defnyddio'r rhaglen i gael cymorth ers mis Tachwedd y llynedd.

Mae'r cynnig addysg, wrth gwrs, yn parhau i fod yn rhan allweddol o'r warant i bobl ifanc. Yn ystod y flwyddyn academaidd gyfredol, rydym wedi buddsoddi £98.9 miliwn yn chweched dosbarth ysgolion, £271.8 miliwn mewn addysg bellach, gyda £4.7 miliwn ychwanegol ar gyfrifon dysgu personol i bobl ifanc. Er mwyn helpu pobl ifanc i ddod o hyd i'r cwrs iawn, rydym hefyd wedi sefydlu llwyfan chwilio cyrsiau hawdd ei ddefnyddio newydd o'r enw 'cyrsiau yng Nghymru', gyda gwybodaeth hawdd ei defnyddio am dros 13,500 o gyrsiau.

Fodd bynnag, mae mwy i'w wneud o hyd, wrth gwrs. Nid yw'r warant i bobl ifanc yn gynnig statig ac ni fydd yn gynnig statig. Rydym yn gwrando ar bobl ifanc i adeiladu ar ein cynnydd a dysgu gwersi wrth i ni symud ymlaen i'r hyn sy'n dal yn ansicr iawn. Byddwn yn parhau i gynnal cyfres o sgyrsiau cenedlaethol ac yn datblygu bwrdd cynghori ieuenctid i ddod â lleisiau pobl ifanc yn uniongyrchol i'r broses o gynllunio gwarant i bobl ifanc. Penodwyd rhanddeiliaid fel Plant yng Nghymru yn hwyluswyr sgyrsiau cenedlaethol a byddant yn parhau i'n helpu i gynnal sgyrsiau gyda phobl ifanc drwy gyfres o ddigwyddiadau cydgysylltiedig tan fis Medi eleni. Mae tystiolaeth a gasglwyd eisoes o sgyrsiau cynnar gyda phobl ifanc yn helpu i lywio ein camau nesaf. Dyna pam yr ydym wedi creu haf o gyfleoedd i bobl ifanc sy'n canolbwyntio ar bynciau allweddol, fel iechyd a lles, cyflogadwyedd a sgiliau bywyd, gan roi'r hyder iddyn nhw symud ymlaen i'w camau nesaf.

Bydd addysg bellach hefyd yn darparu canolfannau cyflogaeth a menter newydd a fydd yn cefnogi dysgwyr i chwilio am waith, profiad gwaith ac anogaeth i fod yn hunangyflogedig drwy gydol y flwyddyn academaidd nesaf. Rydym hefyd yn bwriadu gwella'r cynnig hunangyflogaeth drwy ddarparu allgymorth ychwanegol a phecyn cymorth gwell i bobl ifanc, gan gynnwys grant ariannol.

Bydd y prosiect adnewyddu a diwygio yn gweithio i gefnogi dysgwyr gyda'u haddysg a'u lles. Mae hyn yn cynnwys y rhaglen profiad gwaith wedi'i theilwra a arweinir gan Gyrfa Cymru sydd â'r nod o ailymgysylltu â dysgwyr blwyddyn 10 ac 11. Gan weithio gyda'r warant i bobl ifanc a'r fframwaith ymgysylltu a datblygu ieuenctid, dylem wneud ein gorau i sicrhau bod pobl ifanc yn trosglwyddo'n gadarnhaol i addysg, cyflogaeth neu hyfforddiant pan fyddant yn gadael yr ysgol.

Rydym yn bwriadu profi rhai ffyrdd newydd o weithio drwy ein cynlluniau treialu cenhedlaeth Z, gan helpu dioddefwyr ifanc caethwasiaeth fodern; cyflwyno gweithdai ar y model cymdeithasol o anabledd ac ymrwymiadau yn ein cynllun gwrth-hiliol; yn ogystal â mynd â'r warant i bobl ifanc i mewn i'r ystad ddiogel. Caiff hyn ei ategu gan welliannau ar draws y system i systemau data ac olrhain ar gyfer y bobl ifanc hynny nad ydyn nhw mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant.

Dirprwy Lywydd, bydd Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru hefyd yn ariannu'r rhaglen Ymgyrraedd yn Ehangach i ymgysylltu ag ysgolion cynradd ac uwchradd, ac oedolion 21 oed a hŷn nad oes ganddyn nhw gymwysterau addysg uwch.

Byddwn yn parhau i sicrhau bod y warant i bobl ifanc yn esblygu ac yn parhau i fynd i'r afael â'r cyfnod economaidd heriol a newidiol hwn, wrth i ni ymdrechu i gefnogi'r bobl a fydd yn penderfynu ar lwyddiant hirdymor economi Cymru.