4. Datganiad gan Weinidog yr Economi: Y Warant i Bobl Ifanc — Sicrhau dyfodol gwell i’n pobl ifanc

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:31 pm ar 12 Gorffennaf 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Paul Davies Paul Davies Conservative 3:31, 12 Gorffennaf 2022

(Cyfieithwyd)

A gaf i ddiolch i'r Gweinidog am ei ddatganiad y prynhawn yma? Fel yr wyf wedi dweud droeon o'r blaen, rwy'n croesawu'n gyffredinol fwriad Llywodraeth Cymru i roi'r cynnig o waith, addysg, hyfforddiant neu hunangyflogaeth i bawb o dan 25 oed yng Nghymru, ac mae'r datganiad heddiw yn rhoi diweddariad defnyddiol i ni ynghylch rhywfaint o'r gwaith sydd wedi'i wneud yn y maes hwn.

Bu rhywfaint o gynnydd i'w groesawu o ran cefnogi pobl ifanc sydd eisiau sefydlu eu busnes eu hunain, ac mae'r datganiad heddiw'n cyfeirio at y grant dechrau busnes i bobl ifanc, sy'n cynnig hyd at £2,000 i helpu pobl ifanc i ddechrau eu busnes eu hunain. Bydd y Gweinidog yn gwybod fy mod wedi galw am gymorth wedi'i dargedu ar gyfer pobl ifanc sydd eisiau dechrau eu busnes eu hunain, felly rwy'n falch o weld y cyllid hwn, a gobeithio y bydd y cyllid hwn yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol maes o law.

Wrth gwrs, mae'n gwbl hanfodol bod cymaint o gydweithio â phosibl gyda'r sectorau addysg uwch ac addysg bellach, ac er bod y datganiad heddiw'n rhoi ychydig o wybodaeth i ni yn y maes hwn, byddwn yn ddiolchgar pe gallai'r Gweinidog ymhelaethu ar y pwyntiau a amlygwyd yn y datganiad hwn, a dweud ychydig mwy wrthym am gynlluniau Llywodraeth Cymru i feithrin rhagor o gydweithio yn y dyfodol.

Mae'r datganiad heddiw'n atgyfnerthu pwysigrwydd cefnogi pobl ifanc i ennill y sgiliau a'r profiadau sydd eu hangen arnyn nhw i lwyddo, ac mae angen i ni sicrhau bod pobl ifanc o bob cefndir yn gallu manteisio ar gyfleoedd. Eglurodd y Gweinidog ar ddechrau'r Senedd hon y byddai sgwrs genedlaethol gyda phobl ifanc i sicrhau bod eu barn yn ganolog i gyflawni'r rhaglen, ac rwy'n falch o glywed o'r datganiad heddiw bod hynny'n digwydd dros yr haf. Felly, efallai y gwnaiff y Gweinidog ddweud ychydig mwy wrthym am sut y bydd yr ymgysylltu hwnnw'n parhau i ddigwydd ar ôl mis Medi, fel eu bod yn parhau i chwarae rhan yn y gwaith o lunio'r rhaglen hon.

Mae'n bwysig nad oes neb yn cael ei adael ar ôl, a bod pobl ifanc ag anghenion dysgu ychwanegol, er enghraifft, hefyd yn gallu manteisio ar gyfleoedd. Felly, gobeithiaf y bydd y Gweinidog yn dweud mwy wrthym am y ffordd y mae'r Llywodraeth yn gweithio i sicrhau bod pobl ifanc ag anableddau yn cael cyfleoedd cyflogaeth a dysgu o dan y warant i bobl ifanc, yn ogystal â sicrhau bod pobl ifanc o bob cefndir yn manteisio ar gyfleoedd, yn enwedig drwy gynlluniau treialu cenhedlaeth Z.

Nawr, mae'r datganiad heddiw hefyd yn cyfeirio at y rhaglen ReAct+, sy'n adeiladu ar y rhaglen ReAct bresennol ac yn helpu i rymuso pobl sy'n chwilio am waith yng Nghymru gyda phroses ymgeisio uniongyrchol, cymorth ariannol a chyngor gyrfaoedd am ddim. Mae'n wych clywed bod hyd at 5,400 o bobl ifanc bob blwyddyn yn cael eu cefnogi gyda chostau ymarferol fel costau gofal plant a thrafnidiaeth, ac efallai y gwnaiff y Gweinidog ddweud wrthym pa gynlluniau sydd ganddo i adeiladu ar y gwaith pwysig iawn hwn. 

Dirprwy Lywydd, mae gan y warant i bobl ifanc y pŵer i helpu i godi dyheadau, ac mae darparu prentisiaethau o ansawdd uchel hefyd yn bwysig. Fel y dywedodd Ffederasiwn Hyfforddiant Cenedlaethol Cymru, mae mwy na chwarter busnesau Cymru yn ystyried prentisiaethau'n uwch nag unrhyw gymhwyster arall, a gwyddom eu bod yn chwarae rhan hanfodol yn y gwaith o ddatblygu llif o dalent yn y dyfodol, ac yn cynnig cyfle i brentisiaid gael profiad gwerthfawr wrth barhau â'u hastudiaethau. Mae'r Gweinidog, a hynny'n briodol, wedi buddsoddi mewn prentisiaethau yn y gorffennol, ac efallai y gall ddweud ychydig mwy wrthym am unrhyw gynlluniau i gynyddu nifer y prentisiaethau sydd ar gael, a dweud wrthym hefyd sut y mae Llywodraeth Cymru yn hyrwyddo prentisiaethau i fusnesau a sefydliadau ym mhob rhan o Gymru, fel y gall pobl ifanc fanteisio ar y cyfleoedd hyn ym mha ran bynnag o Gymru y maen nhw'n byw.

Wrth i'r warant i bobl ifanc ddechrau datblygu mewn gwirionedd, rhaid i Lywodraeth Cymru sicrhau bod cerrig milltir cadarn ar waith i sicrhau ei bod yn cyflawni'r hyn y mae fod i'w wneud, ac i sicrhau bod unrhyw arian a ddyrennir i'r rhaglen yn cael ei ddefnyddio'n effeithiol ac yn sicrhau gwerth am arian. Felly, byddwn yn ddiolchgar pe bai'r Gweinidog yn egluro sut y bydd Llywodraeth Cymru yn asesu'r warant i bobl ifanc, fel y gallwn fod yn ffyddiog nid yn unig bod ganddi'r adnoddau y mae arni eu hangen, ond bod yr adnoddau hynny'n cael eu defnyddio i greu'r effaith mwyaf.

Ac yn olaf, gall Llywodraeth Cymru ddysgu gwersi oddi wrth weinyddiaethau eraill ledled y DU, fel gwarant i bobl ifanc Llywodraeth yr Alban, sydd hefyd wedi bod yn bwrw ymlaen â chyflwyno rhaglen debyg yno. Ac felly, efallai y gallai'r Gweinidog ddweud wrthym a yw wedi estyn allan at Weinidogion yr Alban i glywed mwy am y gwaith sydd wedi'i wneud yn yr Alban ar y warant i bobl ifanc, ac os bu unrhyw adborth defnyddiol o'r trafodaethau hynny a allai helpu i lywio'r gwaith o gyflawni'r rhaglen yma yng Nghymru yn y dyfodol.

Felly, wrth gloi, a gaf i ddiolch eto i'r Gweinidog am ei ddatganiad heddiw ac ailddatgan fy ymrwymiad i weithio'n adeiladol gydag ef ar yr agenda hon, er mwyn i bob unigolyn ifanc yng Nghymru gael mynediad at gyfleoedd addysg, cyflogaeth a hyfforddiant? Diolch.