4. Datganiad gan Weinidog yr Economi: Y Warant i Bobl Ifanc — Sicrhau dyfodol gwell i’n pobl ifanc

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:35 pm ar 12 Gorffennaf 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 3:35, 12 Gorffennaf 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch i'r Aelod am ei gyfres o gwestiynau, a natur adeiladol naws a chynnwys y rhain. O ran y grant dechrau busnes, mae'n werth sôn bod y cyfnod ymgeisio wedi mynd yn fyw heddiw ar wefan Syniadau Mawr Cymru. Felly, os oes yna bobl ifanc yn gwylio'r trafodion hyn, mae'n ddigon posibl nad oes rai, ond, os oes, yna gallan nhw fynd i wefan Syniadau Mawr Cymru i ddod o hyd i ragor o wybodaeth nid yn unig am sut i wneud cais am y cymorth hwnnw, ond, yn hollbwysig, y cyngor, y cymorth a'r mentora cyn dechrau ac ar ôl dechrau sy'n rhan o'r cynnig hwnnw.

Roedd nifer o gwestiynau am ymgysylltu â phobl ifanc. Rwy'n falch iawn o gael mwy o gwestiynau am hyn, i ehangu ychydig ymhellach. Felly, yn y digwyddiadau yr ydym yn eu cynnal hyd at fis Medi, mae gennym ystod o waith sy'n mynd i ddigwydd dros yr haf hwn. Ond, fel y nodais yn y datganiad i ddechrau, rydym eisoes wedi gwneud rhai newidiadau ac wedi myfyrio ar rai heriau i ni gyda'n hymgysylltiad cychwynnol. Rydym wedi cael 10 digwyddiad gwahanol fel rhan o ddechrau'r sgwrs genedlaethol honno, gan gynnwys ymgysylltu'n uniongyrchol ag amrywiaeth o bobl sydd â mwy o heriau.

Soniodd yr Aelod am bobl ifanc anabl; gwyddom fod canlyniadau cyflogaeth i bobl anabl yn llawer llai breintiedig na gweddill y boblogaeth, gan eu bod yn llawer llai tebygol o fod mewn gwaith ac yn llawer llai tebygol o fod mewn gwaith da hefyd. Felly, yn fwriadol rydym wedi gweld rhan o'r ymgysylltu hwnnw â phobl ifanc anabl. Rydym hefyd wedi edrych ar amrywiaeth o bobl sy'n wynebu rhwystrau, fel, er enghraifft, pobl ifanc ddigartref, ac rydym wedi gallu cydweithio â llywodraeth leol, mewn gwirionedd, ar hynny, gyda'u cydgysylltwyr gwasanaethau i'r digartref. Felly, mae gwaith yn cael ei wneud gydag amrywiaeth o bartneriaid yn gyffredinol, i geisio deall yr heriau penodol y mae pobl ifanc yn eu hwynebu.

Un o'r materion allweddol, mewn gwirionedd, oedd diffyg ymwybyddiaeth o hyd ynghylch ble i fynd am gymorth. Felly, mae rhai rhwystrau ymarferol o ran cael pobl i ymgysylltu â'r gwasanaeth, ond hyd yn oed os ydyn nhw eisiau ymgysylltu, mae angen i ni wneud swyddogaeth Cymru'n Gweithio yn fwy gweladwy fel un porth unigol. Felly, rydym wedi gwneud y peth iawn wrth leihau nifer y drysau ffrynt gwahanol, a sicrhau un drws ffrynt i bobl fynd drwyddo, ond mae angen i bobl ddeall o hyd ble a sut i wneud hynny, fel y bydd y gwaith hwnnw'n mynd rhagddo. Ond rwy'n credu, er enghraifft, y bydd y gwaith yr ydym yn ei wneud mewn addysg bellach yn ddefnyddiol i hynny, sef ynghylch pwynt mynediad newydd lle mae llawer o'n pobl ifanc ni eisoes, i'w cael nhw i'r lle iawn ar gyfer eu dyheadau yn y dyfodol.

Pan fyddwn yn mynd drwodd, nid yn unig y ddarpariaeth a'r ymgysylltu parhaus a gawn gyda phobl ifanc yn y rhaglen, ond eich pwynt ynghylch o fis Medi ymlaen, rydym yn bwriadu sefydlu bwrdd pobl ifanc ynghylch hyn. Mae gennym amrywiaeth o randdeiliaid yn ein helpu ni i wneud hynny, a dylai hynny ein helpu ni i sicrhau ein bod yn parhau i ymgysylltu â grŵp o bobl ifanc, i ddeall a yw'r cynnig yn bodloni'r nodau a'r amcanion sydd gennym fel Llywodraeth, ond, yn hollbwysig, anghenion y bobl ifanc eu hunain.

Credaf y bydd hynny nid yn unig yn bwynt pwysig ar gyfer yr adborth uniongyrchol, ond bydd y niferoedd a'r ffigurau y byddwn yn parhau i'w cyhoeddi a'u darparu i Aelodau a'r cyhoedd yn ehangach yn rhan bwysig o ddeall pa mor llwyddiannus fydd y warant i bobl ifanc. Mae rhai agweddau ar hynny, er enghraifft, y ffigur prentisiaeth, mae rhifau o fewn hwnnw, i weld a lwyddwn i gyrraedd y ffigurau dechrau prentisiaethau hynny. Bydd ffigurau hefyd ynghylch a fyddwn yn gallu gweld gwelliant parhaus yn nifer y bobl ifanc nad ydyn nhw mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant. Felly, fe welwch chi nifer o feysydd lle byddwn yn gallu asesu a diweddaru pa mor llwyddiannus yw'r warant ym mhob un o'r gwahanol raglenni gwaith.

O ran eich pwynt am hyrwyddo prentisiaethau, rydym yn parhau i hyrwyddo prentisiaethau i bobl ifanc eu hunain, fel cyfleoedd, ond hefyd i fusnesau. Efallai nad yw Aelodau wedi sylwi ar hyn, oherwydd ni fydd pob Aelod yn rhedeg busnes, ond mae'r ymgyrch Dewis Doeth wedi cael ei defnyddio'n eithaf da gan fusnesau mewn gwirionedd, ac mae wedi helpu i godi ymwybyddiaeth o werth cyflogi prentis, oherwydd mae angen i ni sicrhau bod pob busnes yn ymwybodol y gallan nhw wneud hynny. Ac yn llythrennol, cyfarfûm â busnes canolig ei faint ddoe, ac roedden nhw'n holi am y cyfleoedd i brentisiaid ac interniaid. Felly, hyd yn oed mewn busnesau cymharol sefydledig, o sawl dwsin o bobl, nid oes bob amser ymwybyddiaeth o ble i fynd i gael cymorth i gyflogi prentisiaid newydd.

Ac, o ran ein hymgysylltiad â Llywodraeth yr Alban, rydym yn ymgysylltu â—. Mae gennym flaenoriaethau gwleidyddol gwahanol ar wahanol adegau, ond rhwng swyddog a swyddog mae gennym ymgysylltiad, ac rydym wedi edrych ar rywfaint o'r hyn y maen nhw wedi'i wneud, ac, yn yr un modd, fy nealltwriaeth i yw eu bod yn mynd i geisio ailganolbwyntio eu gwaith ar bobl ifanc sydd bellaf o'r farchnad lafur yn y ffordd yr ydym ni wedi'i wneud hefyd. Felly, yno, nid proses un ffordd yn unig ydyw; maen nhw'n edrych ar eu rhaglenni eu hunain ac yn ceisio eu gwella drwy edrych ar yr hyn yr ydym ni'n ei wneud hefyd.

Ac, yn olaf, ynglŷn â'ch pwynt am ariannu, soniais am ReAct+ a Chymunedau am Waith a Mwy, y gwaith y maen nhw'n ei wneud i helpu i ddileu rhwystrau rhag gwaith, cyflogaeth, addysg, hyfforddiant a dechrau busnes. Nid diffyg ewyllys da ar ran y Gweinidog cyllid yw'r her o ran cynnal yr arian, ond y realiti o reoli gyda sefyllfa wirioneddol anodd o ran y gyllideb, a'r realiti bod gennym lai o arian yr UE, oherwydd nid yw'r cronfeydd newydd i gymryd eu lle nhw yno. Roedd y rheini yn arfer ariannu darnau sylweddol o'r holl raglenni yr wyf newydd eu crybwyll, a gwasanaeth cymorth prif ffrwd Busnes Cymru hefyd, ac yna mae gennych chi fel cefnlen y ffaith bod cyllideb ein Llywodraeth yn werth £600 miliwn yn llai nag yr oedd ym mis Hydref y llynedd. Felly, mae pwysau gwirioneddol, ond er gwaethaf hynny, mae gennym brif ymrwymiad i'r warant i bobl ifanc yn ei gwahanol ffurfiau, a byddwn yn parhau i wneud dewisiadau anodd yn y Llywodraeth i sicrhau y gallwn gyflawni ein chwe phrif addewid a gweddill y rhaglen lywodraethu cyn belled ag y gallwn. Ond, fel y dywedais i, rwyf yn fwy na pharod i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i'r Siambr am y cynnydd yr ydym yn ei wneud.