9. Dadl ar Adroddiad Pwyllgor yr Economi, Masnach a Materion Gwledig: 'Adnewyddu Rhaglen Ddileu TB Buchol Cymru'

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:29 pm ar 13 Gorffennaf 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 5:29, 13 Gorffennaf 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch, Ddirprwy Lywydd, a diolch i'r Cadeirydd ac aelodau'r pwyllgor am adolygu'r cynigion a geir yn yr ymgynghoriad ar raglen ddiwygiedig i ddileu TB. Rwyf wedi ymateb yn ffurfiol i adroddiad y pwyllgor a drafodir gennym yma heddiw, a chefais fy nghalonogi wrth weld bod yr argymhellion yn cyd-fynd yn fras â'n cynigion.

Amlinellais fy mwriad i adnewyddu ein rhaglen i ddileu TB fis Tachwedd diwethaf. Roedd ein cynllun cyflawni presennol, sy'n dyddio'n ôl i 2017, yn nodi mesurau gwell, sydd wedi'u rhoi ar waith ers hynny fel rhan o ddull gweithredu rhanbarthol. Mae ein rhaglen yn parhau i fod yn seiliedig ar bedair egwyddor allweddol rheoli clefyd heintus: ei gadw allan, ei ganfod yn gyflym, ei atal rhag lledaenu a'i ddileu. Mae'r ystadegau TB diweddaraf yn dangos bod cynnydd wedi'i wneud ledled Cymru, gyda gostyngiadau hirdymor mewn nifer o ddangosyddion allweddol, megis digwyddedd a lefelau achosion. Rydym hefyd yn gweld gostyngiadau rhanbarthol hirdymor yn nifer yr achosion o TB yn ein hardaloedd TB uchel, a bydd ein cynllun cyflawni newydd yn adeiladu ar y gwaith da hwn. Mae'r 246 o ymatebion i'r ymgynghoriad ar raglen wedi'i hadnewyddu i ddileu TB, a ddaeth i ben ym mis Chwefror, yn helpu i lywio ein strategaeth, wrth symud ymlaen. Mae'r crynodeb o'r ymatebion i'w weld ar ein gwefan. 

Ym mis Tachwedd, comisiynais grŵp gorchwyl a gorffen annibynnol i ystyried cyfathrebu â cheidwaid gwartheg ynghylch TB. Mae eu hargymhellion wedi'u cyhoeddi ac maent hefyd yn cael eu hystyried ar gyfer ein dull o weithredu yn y dyfodol. Rwy'n falch o weld synergedd rhwng adroddiad y grŵp gorchwyl a gorffen, adroddiad grŵp ffocws NFU Cymru ar TB a'r adroddiad a gyflwynwyd gan y pwyllgor hwn. Mae thema sy'n codi dro ar ôl tro yn yr adroddiadau hyn yn tynnu sylw at bwysigrwydd rôl milfeddygon yn y rhaglen dileu TB, ac yn enwedig eu perthynas â ffermwyr o ran cyfleu gwybodaeth gywir y gellir ymddiried ynddi.

Fel parhad o waith y grŵp gorchwyl a gorffen ac mewn ymateb i'w hargymhellion, edrychaf ymlaen at weld allbynnau gweithdy yn Sioe Frenhinol Cymru yr wythnos nesaf i archwilio rôl y milfeddyg a'r rhyngwyneb rhwng Llywodraeth Cymru, milfeddygon a ffermwyr wrth fynd i'r afael â TB. Bydd yr allbynnau'n cael eu hystyried ochr yn ochr â chapasiti milfeddygol a datblygu cynllun peilot gyda phartneriaid cyflawni milfeddygol a'r Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion i dreialu'r defnydd o brofwyr TB lleyg yng Nghymru. 

Yn gynharach yr wythnos hon, cyhoeddais ddatganiad ysgrifenedig yn nodi bwriadau uniongyrchol a mwy hirdymor ar gyfer ein rhaglen. Mae gennym lawer iawn o waith i'w wneud a byddaf i a fy swyddogion yn parhau i weithio gyda rhanddeiliaid i ddatblygu a mireinio ein dull o weithredu ymhellach. Bydd y ffocws cychwynnol ar ddatblygu cynllun peilot gyda'r nod o leihau nifer yr achosion o TB yn sir Benfro a sefydlu grŵp cynghori technegol. Fel blaenoriaeth, bydd y grŵp yn ystyried ein trefn brofi TB ac yn darparu argymhellion annibynnol, gan sicrhau bod yr wybodaeth ddiweddaraf yn parhau i fod yn ganolog yn y rhaglen. Yn ddiweddarach eleni, byddaf yn cyhoeddi cynllun cyflawni wedi'i adnewyddu, yn gosod y camau nesaf ar gyfer y rhaglen. Byddaf yn parhau i weithio gyda rhanddeiliaid. Rwyf bob amser wedi pwysleisio mai drwy weithio mewn partneriaeth yn unig y caiff TB buchol ei ddileu. 

Hoffwn ddiolch unwaith eto i bawb a ymatebodd i'n hymgynghoriad ac a gyfrannodd at yr amryw adroddiadau ac argymhellion, ac edrychaf ymlaen at ddarparu diweddariad pellach yn y Senedd maes o law. Diolch.