Part of the debate – Senedd Cymru am 5:53 pm ar 13 Gorffennaf 2022.
Diolch, Ddirprwy Lywydd. A gaf fi ddiolch i Rhun ap Iorwerth a Mark Isherwood am eu cyfraniadau? Ni allaf anghytuno ag unrhyw beth a ychwanegwyd ganddynt at y ddadl y prynhawn yma. Diolch i’r Gweinidog am ei diweddariad—gallaf groesawu a chefnogi llawer ohono, wrth gwrs. Ceir rhai elfennau yr oeddwn yn siomedig yn eu cylch—rwyf am ganolbwyntio ar y meysydd hynny. Gwnaethom ofyn yn ein cynnig am ailsefydlu gwasanaethau rheng flaen ar gyfer firysau a gludir yn y gwaed a gwasanaethau lleihau niwed. Nid oedd y Gweinidog yn barod i dderbyn hynny yn ein cynnig, gan ddweud y bydd y gwasanaethau’n ailgychwyn cyn gynted â phosibl, ond mae’n siomedig na allem o leiaf gael dyddiad pan allai'r gwasanaethau fod wedi ailddechrau.
Y rhan arall i’n dadl y prynhawn yma, wrth gwrs, oedd gofyn am gynllun strategol i ddileu HCV. Ac mae'r Llywodraeth o ddifrif yn eithriad yn hyn o beth. Mae'r cynlluniau hynny ar waith gan gymaint o Lywodraethau ledled y byd, ac roeddem yn ymwybodol fod Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi galw am gynllun yn y gorffennol hefyd. Felly, nid ein cynnig heddiw yn unig sy'n galw am hyn, ond Aelodau ar draws y Siambr, ac mewn gwirionedd, cefnogodd dau Weinidog adroddiad y pwyllgor blaenorol. Roedd y Dirprwy Weinidog, Lynne Neagle, ar y pwyllgor a gefnogai'r adroddiad hwnnw ar y pryd, a’i hargymhelliad hi a alwai am gynllun i fynd i’r afael â HCV a’i ddileu. Felly, gobeithio y gall y Dirprwy Weinidog eich perswadio ar hynny. Roedd Dawn Bowden hefyd ar y pwyllgor a wnaeth yr argymhelliad hwnnw. Felly, gobeithio y gall cyd-Aelodau yn y Llywodraeth eich perswadio o'r angen am y cynllun. Ac roedd y Dirprwy Lywydd ar y pwyllgor a wnaeth yr un argymhelliad hefyd. Credaf fy mod wedi mynd drwy bawb yn awr—ac roedd fy nghyd-Aelod, Darren Millar, yno hefyd. A dyna bawb sydd yma ar hyn o bryd.
Ond diolch am eich diweddariad, Weinidog, ond byddai'n well gennym pe baech wedi mynd ymhellach gyda'r cynllun hwnnw wrth gwrs. Ni chredaf fod y sefyllfa bresennol yn ddigon da. Mae atebion dilys wedi'u cyflwyno. Rwy’n derbyn yr hyn a ddigwyddodd yn ystod y pandemig, ond fel y nodais, hyd yn oed cyn y pandemig, nid oeddem yn trin digon o bobl hyd yn oed bryd hynny i gyflawni targedau Sefydliad Iechyd y Byd, y dywedwch ar hyn o bryd eich bod yn dal i fwriadu eu cyrraedd. Felly, credaf hefyd nad yw rhoi cyfrifoldeb ar fyrddau iechyd yn ddigon da. Credaf fod angen strategaeth arnom nad yw wedi'i chynllunio i fethu, un sy'n creu cynllun strategol manwl. Mae angen inni ariannu ein byrddau iechyd yn iawn, a dangos uchelgais yn y frwydr i ddileu’r feirws hwn. Rwy'n gwneud ein cynnig y prynhawn yma, Ddirprwy Lywydd.