Mae'r newyddion am farwolaeth Ei Mawrhydi'r Frenhines wedi gadael y genedl yn teimlo tristwch a cholled ddwys. Roedd y Frenhines yn bresenoldeb cyson yn y rhan fwyaf o'n bywydau. Ganwyd ei Phrif Weinidog cyntaf, Winston Churchill, ym 1874; cafodd ei Phrif Weinidog olaf, a benodwyd dim ond ychydig ddyddiau yn ôl, ei geni ym 1975, 101 mlynedd yn ddiweddarach. Mae hynny ar ei ben ei hun yn amlygu'r amser hir y bu'n ymroi i wasanaethu ei phobl, yma a thramor.

Cafodd y Frenhines ei chynnal gan ffydd a'i hysgogi gan ddyletswydd. Rhai o fy atgofion melysaf am Ei Mawrhydi yw ei gwylio bob Nadolig yn annerch y genedl. Roedd Diwrnod Nadolig fy nheulu i gyd yn troi o amgylch araith y Frenhines. Roedd ei neges wastad yn un o obaith; roedd yn galondid, yn optimistaidd ac yn ysbrydoledig. Mewn cyfnodau cythryblus a phryderus yn aml, safodd y Frenhines yn gryf, gan roi hyder a sicrwydd y byddai popeth yn iawn yn y byd. Ni waeth beth fo'i hamgylchiadau personol ei hun, problemau iechyd ac, yn fwy diweddar, marwolaeth y Tywysog Philip, safai'r Frenhines yn gadarn, yn fagwrol ac yn ddyrchafol yn ystod cyfnodau o galedi a thrafferthion. Roedd ei hareithiau'n ddyrchafol, yn chwaethus ac, yn anad dim arall, yn berthnasol i bob un ohonom mewn rhyw ffordd neu'i gilydd.

Pan oeddwn yn blentyn ifanc gofynnodd teulu a ffrindiau i mi'n aml, 'Felly, beth wyt ti eisiau bod pan fyddi di wedi tyfu i fyny?', ac ateb y Natasha Asghar bum mlwydd oed, yn edrych yn hyderus i fyw eu llygaid oedd, 'Dwi eisiau bod yn Frenhines.' Yn naturiol, sylweddolais yn weddol fuan nad oedd y swydd yn un a oedd yn agored i geisiadau. Roeddwn yn addoli'r Frenhines am ei gwaith caled, ei phwyll o dan bob math o amgylchiadau, a'r cariad a oedd ganddi at ei gwlad. Yn wleidyddion yma yn Senedd Cymru, ni allwn ni ond dyheu am wneud yr hyn a wnaeth hi, cyhyd ag y gwnaeth hi, gyda'r un lefel o raslonrwydd, urddas, amynedd a charedigrwydd. Roedd ei hymdeimlad o ddyletswydd ddinesig, cymuned ac elusen yn anhygoel, a bydd ei chyfraniad i'r Deyrnas Unedig a'r Gymanwlad yn gadael gwaddol parhaol.

Dywedodd Prif Weinidog y Deyrnas Unedig, Liz Truss, yn ei theyrnged fod y Frenhines yn ysbrydoliaeth aruthrol iddi, ac ni allwn gytuno mwy. Roedd y Frenhines yn esiampl wych i fenywod di-ri ar draws y byd, o gefndiroedd ac ethnigrwydd amrywiol a chafodd ei hedmygu a'i charu am ei doethineb, ei hurddas, ei graslonrwydd a'i hamynedd. Roedd hi'n anrhydedd cwrdd â'i Mawrhydi pan ddaeth i Gaerdydd ar gyfer agoriad chweched Senedd Cymru. Roedd hi'n foment y byddaf yn ei thrysori gweddill fy oes, ac rwy'n gwybod y bydd llawer o fy nghydweithwyr sy'n eistedd yma yn ein plith ni heddiw, yma yn Senedd Cymru, hefyd yn ei thrysori. Ar fy rhan i a holl drigolion de-ddwyrain Cymru, y Deyrnas Unedig a'r Gymanwlad, hoffwn ddiolch i'w Mawrhydi y Frenhines Elizabeth II am ei hoes o wasanaeth ymroddedig a ffyddlon.

Gwn dim ond yn rhy dda y boen y mae rhywun yn ei brofi o golli rhiant, ac mae fy meddyliau a fy ngweddïau gyda'r Brenin, ei frodyr, ei chwaer a gweddill y teulu brenhinol ar yr adeg drist iawn yma. Roedd y Frenhines bob amser yn dweud wrthym am fod yn gryf drwy gyfnodau o galedi, a heddiw mae angen i ni i gyd gynnal y cryfder a'r dewrder a feddai hi i ysgwyddo'r golled. Nid galar yw'r deyrnged fwyaf i'r meirw ond diolchgarwch. I ddyfynnu Ralph Waldo Emerson,

'Diben bywyd yw…i fod o fudd, i fod yn anrhydeddus, i fod yn drugarog, i sicrhau dy fod yn gwneud gwahaniaeth drwy fyw y bywyd hwnnw a’i fyw yn dda.'

Gellir dweud hynny'n sicr am Ei Mawrhydi. Boed iddi orffwys mewn hedd. Roedd ei charedigrwydd yn chwedlonol, roedd ei gwên yn heintus a bydd y cof amdani yn byw ymlaen yn ein calonnau am byth.