Gallwn ni i gyd gytuno ein bod ni eisiau cael gwared ar wastraff plastig o'r fath, ond mae gen i ofn bod y llwybr sydd o'n blaenau yn llawn rhwystrau—yn llawn rhwystrau a grëwyd gan ddyn, rhwystrau a grëwyd gan San Steffan. Mae'r Ddeddf marchnad fewnol ddrwgenwog—nid yn unig y mae'r Ddeddf honno'n galluogi Llywodraeth y DU i wario o fewn meysydd datganoledig ac anwybyddu'r setliad datganoledig, mae hefyd yn galluogi Llywodraeth y DU i anwybyddu safonau bwyd ac amgylcheddol a bennwyd yma yng Nghymru.

Pam mae hynny'n bwysig? Rwy'n clywed rhai yn cwyno o'r meinciau gyferbyn. Pam mae hynny'n bwysig? Mae'n bwysig oherwydd ei fod yn golygu, os yw'r Senedd hon yn deddfu—llais democrataidd pobl Cymru yn deddfu—i wahardd plastig untro, byddai cynhyrchion a wneir mewn rhannau eraill o'r Deyrnas Unedig yn gallu cael eu gwerthu'n gyfreithiol yma.

Yn ôl y Sefydliad Materion Cymreig, mae'r Ddeddf Marchnad Fewnol a'i hegwyddorion, a elwir yn gwbl amhriodol yn 'gydnabyddiaeth gilyddol'—dim ond cydnabyddiaeth unffordd sydd yna—yn debygol o leihau gallu Llywodraeth Cymru a'r Senedd hon yn sylweddol i basio deddfwriaeth effeithiol o ran rheoleiddio nwyddau a gwasanaethau. Bydd y safon reoleiddiol ofynnol yn unrhyw un o bedair rhan cyfansoddol y DU yn berthnasol ledled y Deyrnas Unedig. Ac mewn gwirionedd, beth fydd hynny'n ei olygu yw y bydd rheolau marchnad Lloegr, sef blaenoriaethu unrhyw beth wrth fynd ar drywydd elw, dros yr amgylchedd, yn berthnasol yma yng Nghymru.

Ni allwn ganiatáu i waith caled y traddodiad da yma, yn ein Senedd ifanc, o ddiogelu'r amgylchedd, megis y tâl cyntaf ar fagiau siopa yn ôl ar ddechrau'r degawd diwethaf—ni allwn ganiatáu i'r gwaith da hwn gael ei ddadwneud gan ddogma gwleidyddol, gan y Ddeddf marchnad fewnol. Mae'n rhaid i ni barhau i wrthsefyll ei effeithiau. Fel arall, gyd-Aelodau, rydym yn wynebu marwolaeth datganoli a'n hamgylchedd. Pa asesiad mae'r Gweinidog wedi'i wneud o effaith Deddf Marchnad Fewnol y Deyrnas Unedig 2020 ar effeithiolrwydd y gwaharddiad arfaethedig ar blastig untro? Ac a fyddwch chi'n ei defnyddio fel esiampl ymarferol mewn her llys newydd yn erbyn y Ddeddf?

Rwy'n cytuno bod hon yn enghraifft dda, ymarferol, ac rwy'n gobeithio y bydd y Cwnsler Cyffredinol yn ei defnyddio ar gyfer her yn y dyfodol. Ond rwy'n gobeithio, yn y rhuthr i wneud hynny, nad ydym yn osgoi craffu'n briodol ar y Ddeddf hon. Mae'r Ddeddf hon yn llawer rhy boblogaidd i'w rhuthro drwyddi heb graffu priodol mewn pwyllgorau ac yma ar lawr y Senedd. Gobeithio y gwnewch chi ddwyn hynny mewn cof. 

Yn olaf, rwyf eisiau gwneud y pwynt am ddewisiadau amgen hygyrch. Mae llawer o ddewisiadau amgen i blastigion; yn anffodus, mae llawer ohonyn nhw'n llawer drytach na phlastigion. Er mwyn dwyn perswâd, er mwyn galluogi pobl i newid o blastig i ddewisiadau amgen, mae angen i ni sicrhau ein bod yn gwneud y dewisiadau cywir—bod y dewisiadau hynny o ran deunyddiau mewn gwirionedd yn fforddiadwy i'r mwyafrif helaeth o'r bobl sy'n byw yn ein cymunedau. Pa gamau fydd Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i sicrhau bod dewisiadau di-blastig amgen yn fforddiadwy yn rhwydd ac yn hygyrch i ddefnyddwyr? Diolch yn fawr.