4. Datganiad gan y Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad: Bil Diogelu'r Amgylchedd (Cynhyrchion Plastig Untro) (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:00 pm ar 20 Medi 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 4:00, 20 Medi 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch am y cwestiynau hynny, ac efallai dim ond un ystadegyn i'w ychwanegu at y rhai hynny: wrth gwrs, o fewn Cymru yn unig, mewn un flwyddyn—neu, rwy'n credu, yn y ddwy flynedd ddiwethaf—mae amcangyfrif o 100 miliwn o gaeadau cwpanau plastig wedi'u cynhyrchu. Felly, mae hynny'n arwydd, rwy'n credu, o'r raddfa. Ac wrth gwrs fe gyfeirioch chi at lygru'r moroedd, ac wrth gwrs dyna pam mae ein pryder am wahardd eitemau ocso-ddiraddadwy hefyd, oherwydd y cyfan maen nhw'n ei wneud yw torri lawr y plastig mewn gwirionedd, ond dydyn nhw ddim yn cael gwared ar y plastig—mae'r plastig yn mynd yn ddarnau llai byth, darnau bach bach, i halogi ein moroedd, ein dyfrffyrdd a'n tir.

Gwnaethoch chi godi rhai materion pwysig iawn o ran Deddf Marchnad Fewnol y Deyrnas Unedig 2020, ac wrth gwrs mae hwn yn fater yr wyf wedi sôn amdano droeon. Mewn gwirionedd, fe wnes i ddatganiad ar 18 Awst am y Goruchaf Lys yn gwrthod ein cais am ganiatâd i apelio yn erbyn gorchymyn y Llys Apêl bod ein cais am adolygiad barnwrol o'r Ddeddf yn gynamserol. Felly, cawsom ein siomi gyda hynny, ond roedd hynny'n ddyfarniad a oedd yn bennaf yn ymwneud â phroses. Ond o ran y ddeddfwriaeth hon, ac mae'n debyg fy mod yn cytuno â'r pwyntiau y mae'r Aelod wedi'u codi, ein safbwynt ni—a dyma pam y gwnaethom ofyn am yr adolygiad barnwrol drwy'r Goruchaf Lys—yw nad oes gan y ddeddf hon y gallu i ddileu ein cymhwysedd datganoledig, ac rwy'n hyderus bod y ddeddfwriaeth hon o fewn ein cymhwysedd. Os cymerir golwg wahanol, yna mae yna opsiynau sydd ar agor. Mae yna opsiynau i mi, pe bawn i'n credu ei bod yn briodol, i gyfeirio'r mater o dan adran 112 o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006, i gyfeirio Bil at y Goruchaf Lys. Ni welaf unrhyw reswm pam y byddai hynny'n codi y tro hwn. Roedd hefyd yn agored, wrth gwrs, i Lywodraeth y DU gymryd camau tebyg. Ond ein barn ni yw bod y Bil o fewn cymhwysedd. Nid ydym yn disgwyl i Lywodraeth y DU gyfeirio'r Bil at y Goruchaf Lys, ac os bydd camau'n cael eu cymryd, yna yn amlwg byddwn yn ystyried ein safbwynt ar y cam hwnnw, ac yn benodol gyda'r holl faterion a dadleuon yr oeddem ni eisiau eu codi yn y Goruchaf Lys, lle dywedodd y Goruchaf Lys y byddai'n well ganddynt gael enghraifft o ddeddfwriaeth y gallent ei phrofi yn ei herbyn. Mae'n ymddangos i mi mai'r cwrs gweithredu priodol ar hyn o bryd yw seilio'r cymhwysedd a aseswyd ar ein dadansoddiad ni o'r hyn yw'r cymhwysedd, sef nad oes gan y ddeddf y cymhwysedd i wrthdroi ein pwerau datganoli statudol, ac felly mae o fewn cymhwysedd.

Rydych yn gywir wrth godi materion craffu. Rydym yn dymuno i'r Bil symud ymlaen yn gyflym. Dyma un o'r rhesymau pam y cafodd y Bil drafft ei gyflwyno mor gynnar â phosib, er mwyn galluogi ymgynghoriad pellach eto gan y pwyllgor. Ond mae'n Fil cymharol syml. Mae cymhlethdodau technegol—y rhai hynny, fel y soniais yn gynharach, o ran sut rydych chi'n diffinio rhywbeth mewn gwirionedd, ac wrth gwrs mewn deddfwriaeth, fel y bydd yr Aelod yn gwybod, mae'n rhaid i chi fod yn glir iawn am yr hyn yr ydych chi'n ei ddiffinio, yr hyn yr ydych yn sôn amdano a pha gamau y gellir eu cymryd mewn gwirionedd. Ond wrth gwrs mi wnaf bopeth y gallaf, ac rwy'n gwybod y gwnaiff y Gweinidog hynny, o ran cefnogi'r craffu.

O ran y materion tymor hirach, wrth gwrs mae yna waith parhaus y mae'n deg i mi sôn amdano, efallai, yn awr—nid o fewn fy mhortffolio, ond yn sicr o fewn portffolio'r Gweinidog—gan edrych ar faterion poteli y gellir eu hailddefnyddio a banciau poteli ac ati; cynlluniau dychwelyd ernes, pecynnu ac ati. Mae'r rheiny'n drafodaethau sydd ar y gweill. Mae polisi yn cael ei ddatblygu ac, mewn gwirionedd, mae'r ddeddfwriaeth hon hefyd yn ein galluogi nid yn unig i ychwanegu at y rhestr, ond hefyd i gefnogi ychwanegu at y rhestr honno drwy edrych ar gynlluniau amgen ac annog y cynlluniau hynny, a hefyd drwy brosesau addysgol a'r gwaith y mae llywodraethau'n naturiol yn ei wneud i symud diwylliant ymlaen, i newid diwylliant o ran ein cyfeiriadaeth, ein dibyniaeth ar a'n caethiwed i'r defnydd o blastig untro. Ond rwy'n credu bod y Bil penodol hwn yn gam sylweddol iawn ymlaen a dyma'r darn mwyaf cynhwysfawr o ddeddfwriaeth yn y maes hwn yn y DU.