7. Datganiad gan Weinidog y Gymraeg ac Addysg: Diweddariad ar Brydau Ysgol am Ddim

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:39 pm ar 20 Medi 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jeremy Miles Jeremy Miles Labour 5:39, 20 Medi 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch i Laura Anne Jones am y tri chwestiwn yna, ac am ei chefnogaeth i'r polisi. O ran y cwestiwn cyntaf ar fuddsoddi cyfalaf, bydd hi wedi fy nghlywed i'n dweud bod rhaglen sylweddol o fuddsoddi wedi digwydd o ran uwchraddio seilwaith. Mae llawer o hynny wedi digwydd dros gyfnod yr haf, ac mae'r gyllideb gyffredinol sydd wedi ymrwymo i hynny nawr wedi'i chynyddu i £60 miliwn. Nid oedd erioed wedi'i ragweld y byddai'r gwaith hwnnw yn ei gyfanrwydd yn digwydd yn ystod yr haf; bydd peth ohono'n cael ei wneud cyn dyddiad targed mis Ebrill hefyd, felly bydd wedi'i drefnu yn y ffordd honno. A bydd gwaith, wrth gwrs, yn cael ei wneud yn ystod gwyliau'r haf y flwyddyn nesaf hefyd wrth baratoi ar gyfer cyflwyno'r rhaglen yn ail flwyddyn y rhaglen. 

Mae'r gwaith a gafodd ei wneud yn ystod yr haf wedi golygu bod y rhan fwyaf o ysgolion yng Nghymru nawr yn darparu; mae'r mwyafrif llethol yn darparu ar gyfer plant ysgolion derbyn, a bydd hi wedi fy nghlywed i'n dweud bod llawer hefyd yn darparu ar gyfer blynyddoedd 1 a 2 eisoes, o flaen y terfyn amser ym mis Ebrill. Mae nifer fach o ysgolion lle nad yw'r gwaith, er enghraifft, ar gyfer uwchraddio eu cegin, wedi'i gwblhau. Yn y nifer fach iawn hynny o ysgolion, mae trefniant dros dro tymor byr mewn lle ar gyfer bwyd oer, ond bwyd oer maethlon o ansawdd uchel, i'w ddarparu dros dro, ac mae rhieni plant yn yr ysgolion hynny wedi cael gwybod am hynny. Ond mae yna, fel y dywedais i, raglen waith barhaus a fydd yn parhau yn yr ail o'r ddwy flynedd hyn beth bynnag. 

O ran y cwestiwn o fwyd maethlon, rwy'n credu bod hwn yn gyfle pwysig iawn i ni fel rhan o'r broses gyflwyno hon, ac, fel yr oeddwn i'n dweud yn y datganiad, i gysylltu plant â ffynhonnell a gwreiddiau eu bwyd. Mae'r ddealltwriaeth sylfaenol honno mor bwysig. Mae hefyd yn bwysig iawn, gyda llaw, fel rhan o'u dysgu ehangach fel rhan o gwricwlwm ysgolion, ac mae llawer o ysgolion yng Nghymru sydd eisoes yn ystyried sut y mae modd defnyddio'r cynnig hwn fel rhan o'u cynnig ehangach ar gyfer y cwricwlwm, rhywbeth yr wyf i'n ei groesawu'n llwyr.

Bydd hi, rwy'n credu, fwy na thebyg yn gwybod fy mod i eisoes wedi cyhoeddi ein bwriad i gynnal adolygiad o Reoliadau Bwyta'n Iach mewn Ysgolion (Gofynion a Safonau Maeth) (Cymru) 2013, a byddaf i'n dweud mwy wrth Aelodau am hynny maes o law. Ond yr hyn yr ydym ni wedi'i wneud yn y cyfamser, os mynnwch chi, yw atodi set o ofynion dros dro i'r telerau ac amodau ar gyfer y cyllid grant i bartneriaid awdurdodau lleol, wrth aros am y darn ehangach hwnnw o waith, sydd, eto, yn ei gwneud yn ofynnol—gan na fyddwch chi'n synnu o glywed—cydymffurfio â'r rheoliadau hynny, ond hefyd caffael lleol a gwneud y mwyaf, os mynnwch chi, o'r cyfle i gynnyrch Cymru ymddangos ar fwydlenni. Felly, mae hynny eisoes yn rhan o'r trefniadau sydd ar waith ar hyn o bryd, ond mae llawer mwy yr ydym ni eisiau'i wneud a llawer mwy y mae modd ei wneud. Mae'r gwaith hwnnw ar y gweill. Mae sawl ffrwd waith o fewn y Llywodraeth ar gyflenwadau bwyd, ar gaffael, ar ran yr economi sylfaenol yn hyn ynghyd â, fel yr oeddwn i'n sôn, yr adolygiad arfaethedig o'r rheoliadau bwyta'n iach. Felly, rwy'n gobeithio dod yn ôl a siarad eto am hynny wrth i hyn ddatblygu, ond rwyf i eisiau bod yn glir iawn: rwy'n ystyried hyn yn rhan bwysig o'r cynnig. 

Ac yn olaf, soniodd hi am sut y byddwn ni'n cadw llygad, os mynnwch chi, ar y broses gyflwyno. Mae dyddiadau targed clir iawn yn y broses o gyflwyno ar gyfer y flwyddyn gyntaf a'r ail flwyddyn. Bydd y mwyafrif helaeth o ysgolion yn gallu cwrdd â'r dyddiadau hynny; mae rhai, fel y gwyddoch chi, eisoes o'u blaenau. Lle mae heriau—ac mae nifer fach o awdurdodau nad ydyn nhw'n gallu dweud wrthym ni eto eu bod nhw'n hyderus y gallan nhw sicrhau bod pob un o'u hysgolion yn gallu darparu ar gyfer blynyddoedd 1 a 2 ym mis Ebrill—rydym ni'n gweithio gyda nhw ar yr heriau penodol iawn sydd ganddyn nhw. Weithiau, mae'n ymwneud â seilwaith a gwaith cyfalaf. Weithiau, mae rhesymau eraill, ond rydym ni'n gweithio gyda nhw ac rydym ni'n hyderus y byddwn ni'n gallu datrys y cwestiynau hynny, ac yna byddaf i'n gallu cyhoeddi'r amserlen gyffredinol ar gyfer pob ysgol. Ond rydw i eisiau rhoi'r cyfle iddyn nhw ymrwymo i'r amserlen honno ymlaen llaw.