Part of the debate – Senedd Cymru am 2:43 pm ar 27 Medi 2022.
Dywedodd llefarydd yr wrthblaid efallai nad oedd Llywodraeth y DU wedi esbonio ei chynlluniau hi'n iawn ac y gallen nhw fod wedi eu hegluro yn well. Wel, fe fydd gan y Ceidwadwyr ddigonedd o amser dros yr hydref a'r gaeaf i'w hegluro eu hunain ac egluro polisïau eu plaid nhw i bobl a fydd yn ei chael hi'n anodd o ganlyniad uniongyrchol i gamreolaeth gan eu plaid nhw o'r economi a'u blaenoriaethau anghywir.
Ni allwch chi fod o'r farn ei bod hi'n iawn bod 90 y cant o'r enillion a gafwyd ddydd Gwener yn mynd i'r 50 y cant mwyaf cefnog o bobl Cymru. Ni allwch chi fod o'r farn ei bod hi'n iawn i 40 y cant o'r enillion fynd i'r cartrefi hynny yn y 10 y cant uchaf o'r dosbarthiad incwm yng nghanol argyfwng costau byw. Pobl sy'n ei chael hi'n anodd sydd ag angen cefnogaeth. Wrth gwrs, mae'r Ceidwadwyr yn dweud eu bod nhw'n awyddus i bobl fod â bywyd gwell. Wel, mae'r Blaid Lafur yn awyddus i helpu pobl gyda'r bywyd gwell hwnnw. Ond nid ydym ni'n awyddus iddyn nhw fod yn eistedd yno'n dyheu am ragor, rydym ni'n awyddus i helpu pobl wrth gyflawni eu posibiliadau nhw, ac rydych chi'n gweld hynny drwy'r holl bolisïau yr ydym ni'n eu cyflwyno yma. Yn amlwg mae gennym ni ddyhead hollol wahanol ar gyfer pobl. Rydym ni'n dymuno cefnogi pobl i gyflawni eu potensial llawn.
Mae'r Aelod yn gofyn beth fyddem ni wedi ei wneud yn wahanol. Fe ysgrifennais i at y Canghellor cyn ei ddatganiad cyllidol yr wythnos diwethaf ac fe nodais i yn union beth yr hoffem ni ei glywed ganddo ef. Roeddem ni'n annog camau i fynd i'r afael â'r bylchau sylweddol yn y gefnogaeth i aelwydydd, teuluoedd, a busnesau mewn anhawster a darparu ar gyfer gwasanaethau cyhoeddus. Awgrymwyd diddymu'r cap budd-daliadau a'r terfyn dau blentyn cosbedigol i gefnogi teuluoedd a rhoi'r dechrau gorau i blant yn eu bywydau. Fe wnaethom ni siarad yn gynharach yn y Siambr am bwysigrwydd tai, felly fe ofynnais i iddyn nhw gynyddu'r cyfraddau lwfans tai lleol a'r cyllid ar gyfer taliadau tai dewisol, er mwyn atal nifer sylweddol o bobl rhag mynd yn ddigartref o ganlyniad i ôl-ddyledion rhent.
Fe ofynnais i hefyd am gyllid ychwanegol i ateb y pwysau sy'n wynebu gwasanaethau cyhoeddus, ar gyfer cefnogi codiadau cyflog teg ar draws y sector cyhoeddus, ac anelu'r enillion hynny o ran ffawddelw yn y sector ynni, yn hytrach na throsglwyddo'r gost i aelwydydd trwy fenthyca uwch. Fe ddywedais i y dylen nhw roi eglurder ar unwaith ynglŷn â'r terfyn chwe mis ar brisiau i fusnesau a sefydliadau sector cyhoeddus ar gyfer ynni. A beth sy'n digwydd ar ôl y chwe mis cyntaf? Dim byd ar hynny. Ac fe ddywedon ni fod angen iddyn nhw hybu twf economaidd, a darparu pecyn ysgogiad cyfalaf a mynd i'r afael â thanfuddsoddi hanesyddol Cymru gan Lywodraeth y DU yn y rheilffyrdd ac ym maes ymchwil a datblygu. Dim byd ar unrhyw un o'r pynciau hynny chwaith. Felly, rwy'n credu pe bai Llywodraeth y DU newydd gymryd ychydig o'r camau hynny a awgrymwyd iddyn nhw, fe fyddem ni wedi gweld pecyn llawer gwell oddi wrth Lywodraeth y DU.
Mae'r Aelod yn sôn am gyfraniadau yswiriant gwladol. Wel, pwy sydd ar eu helw oherwydd y rhain? Mae'r newidiadau yn y dreth a gyhoeddwyd yn atchweliadol dros ben. Mae dadansoddiad y Sefydliad Astudiaethau Cyllid wedi canfod y gall gweithwyr ar y cyflogau isaf yng Nghymru ddisgwyl bod ar eu hennill gan ddim ond 63c y mis, 3c y dydd, oherwydd hyn, o ran y codiad mewn yswiriant gwladol, tra gallai'r cyfoethocaf weld £150 y mis. Dywedwch i mi, ble mae'r tegwch yn hynny? Cyllideb hynod annheg, atchweliadol oedd hon ac rwy'n synnu yn fawr fod unrhyw Geidwadwr yn y lle hwn yn fodlon codi ar ei draed i'w hamddiffyn hi.