3. Datganiad gan y Gweinidog Cyllid a Llywodraeth Leol: Ymateb i Ddatganiad Ariannol Llywodraeth y DU

Part of the debate – Senedd Cymru am 2:49 pm ar 27 Medi 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rebecca Evans Rebecca Evans Labour 2:49, 27 Medi 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch i'r Aelod am y cwestiynau hynny. Rwy'n gallu cadarnhau nad wyf i wedi bod ag unrhyw ymgysylltiad uniongyrchol gyda'r Canghellor hyd yn hyn. Fe ges i gyfarfod gyda'r Prif Ysgrifennydd i'r Trysorlys, ond, yn anffodus, roedd hynny ar ôl i'r Canghellor wneud ei ddatganiad ef. Arfer normal a chwrtais, yn fy marn i, yw i Brif Ysgrifennydd y Trysorlys gysylltu â Gweinidogion ariannol ledled y Deyrnas Unedig cyn datganiad gan y Canghellor ar gyfer rhoi penawdau'r datganiad hwnnw a chael trafodaeth ynglŷn â'r hyn y mae hynny'n ei olygu i'r gwledydd datganoledig, ond, yn anffodus, nid felly y bu hi'r tro hwn, er i mi gael yr alwad hon ar ôl i'r Canghellor eistedd i lawr ar ôl gwneud ei ddatganiad ef. Fe wnes i ychydig o bwyntiau penodol ynglŷn â pharthau buddsoddi. Fe ofynnais i am i ragor o wybodaeth ynglŷn â'r hyn oedd cynlluniau Llywodraeth y DU ar gyfer hynny—sut roedden nhw'n bwriadu ymgysylltu â Llywodraeth Cymru ynglŷn â hynny. Fe eglurais i'n dda iawn o'r dechrau y byddem ni, o ran unrhyw gynlluniau, yn hapus iawn i gynnal y trafodaethau hynny ac fe fyddwn ni'n fodlon gwrando ar eu safbwynt nhw, ond nid oes unrhyw beth am ddigwydd yng Nghymru sydd yn erydu hawliau ein gweithwyr ni neu sy'n effeithio ar ein safonau amgylcheddol ni ac yn y blaen. Felly, fe gawsom ni'r sgwrs honno.

Roeddwn i'n awyddus hefyd i holi'r Prif Ysgrifennydd pam nad oedd Llywodraeth y DU wedi darparu dadansoddiad dosbarthiadol ochr yn ochr â'r gyllideb er mwyn i ni weld yr effaith yn eglur iawn y byddai hi'n ei chael ar y gwahanol ddosbarthiadau incwm ledled y DU. Nid oedden nhw wedi gwneud y gwaith hwnnw, ond, wrth gwrs, mae Dadansoddiad Cyllid Cymru wedi gwneud gwaith i'n helpu ni i ddeall beth mae hyn yn ei olygu i ni yma yng Nghymru, ac fe rannais beth o'r gwaith hwnnw gyda chi'n gynharach heddiw.

Rwy'n credu hefyd mai ffaith ddiddorol arall a rannodd Canolfan Llywodraethiant Cymru yw bod yna lai na 9,000 o dalwyr cyfraddau ychwanegol yng Nghymru—felly, dyna'r bobl sy'n ennill dros £150,000 y flwyddyn. Ond, bydd fe fydd diddymu'r gyfradd honno yn golygu tua £45 miliwn yn cael ei roi iddyn nhw, rhwng 9,000 o bobl. Felly, yn amlwg, eto, mae hwn yn bolisi sy'n atchweliadol. Dychmygwch chi dargedu £45 miliwn tuag at y bobl hynny sydd â'r angen mwyaf. Felly, dyna'r math o drafodaethau a gawsom ni. Mae pwyllgor cyllid rhyng-weinidogol gyda'r pedair cenedl i fod i'w gynnal gyda hyn, ac rwy'n gwybod y byddwn ni'n codi rhai o'r trafodaethau hyn bryd hynny.

Rwy'n credu ein bod ni, siŵr o fod, â safbwyntiau ychydig yn wahanol o ran swyddogaeth yr undeb yn y cyfnod hwn. Rwy'n ystyried bod yn rhan o'r undeb yn bolisi yswiriant pan fyddwch chi mewn cyfnod anodd yn economaidd, yn enwedig yn ystod argyfwng o ran costau byw. Fe ddylai Llywodraeth y DU fod yno mewn gwirionedd i gynorthwyo pob rhan o'r DU, yn enwedig y rhai sydd â'r angen mwyaf. Felly, o fy rhan i fy hun, nid y ffaith mai undeb sydd gennym ni yw'r broblem; y broblem yw bod gennym ni Lywodraeth y DU gwbl echrydus sy'n gyfrifol am y penderfyniadau a wneir.

Er hynny, rwy'n credu y ceir digon o dir cyffredin, o ran gwneud y mwyaf o'r pwerau cyllidol sydd ar gael i ni. Fe wn i fod y ddau ohonom ni'n awyddus i weld pwerau mwy a gwell o ran benthyca, er enghraifft. Rydym ni'n dymuno gweld gwell hyblygrwydd cyllidol ar gael i Lywodraeth Cymru i'w helpu i reoli a gwneud y mwyaf o'i chyllideb. Felly, fe geir rhywfaint o dir cyffredin yn hynny o beth. O ran unrhyw ddatganoliad pellach o bwerau treth, rwy'n credu ein bod ni yn fwy na thebyg wedi llwybro dipyn o'r ffordd honno erbyn hyn, gyda Llywodraeth y DU sy'n elyniaethus i ddatganoli, a dweud y lleiaf, a lle na allwn hyd yn oed gytuno ar rywbeth mor anghyfansoddiadol ac mor syml â threth tir gwag, y mae Llywodraeth y DU wedi dweud o'r blaen ei bod hi'n dymuno mynd ar ei hôl. Felly, fe fyddwn ni'n parhau i wneud dadleuon rhesymegol ac fe fyddwn ni'n parhau i gael cefnogaeth gan sefydliadau uchel eu parch i gefnogi'r dadleuon rhesymegol hynny, ac fe fyddwn i'n amlwg yn awyddus i weithio gyda chydweithwyr sydd o'r un farn â honno ar draws y Siambr.