Diolch i chi am eich datganiad y prynhawn yma, Dirprwy Weinidog, er i chi gyhoeddi eich cynllun i'r cyfryngau 48 awr cyn trafod y cynigion ar lawr y Senedd hon, i le yr ydych chi wedi cael eich ethol. Ond roedd hi'n dda eich gweld chi yn y gogledd ddydd Gwener, felly mae hynny'n beth cadarnhaol.

Gan droi at eich cyhoeddiad heddiw, hoffwn i ddechrau ar bwynt technegol, os caf i. Mae gennyf i ddiddordeb mawr yn y £70 miliwn i uwchraddio lleoliadau gofal, Dirprwy Weinidog. Felly, sut bydd yr arian hwn yn cael ei rannu ymhlith y 22 awdurdod lleol—sef, yn y bôn, cwestiwn i ofyn faint bydd pob cyngor yn ei dderbyn? Rwy'n sylwi hefyd y byddwch chi'n cyhoeddi canllawiau ar y broses ymgeisio, ond a allwch chi ddweud wrthym ni heddiw beth yw'r cynnig mwyaf posibl y gall lleoliadau gofal plant wneud cais amdano a phwy sy'n gymwys ar gyfer yr arian hwn?

Mae cyfraddau tlodi plant wedi cynyddu yng Nghymru, mewn gwirionedd, Dirprwy Weinidog. Yn 2020-21, roedd gan Gymru 34 y cant o blant yn byw o dan y llinell dlodi, sef y gwaethaf yn y DU, gyda Lloegr ar 29 y cant, yr Alban ar 21 y cant, a Gogledd Iwerddon ar 24 y cant. Gobeithio eich bod chi'n cydnabod y ffigurau hyn, Dirprwy Weinidog, a'ch bod chi mewn sefyllfa heddiw i amlinellu pa elfennau o'r estyniad a fydd yn ymdrin yn uniongyrchol â'r materion hyn. A er y gallaf groesawu'r egwyddor o wario ychwanegol ar ofal plant, gallech chi fod wedi mynd ymhellach na hyn pe na bai cytundeb cydweithio Llafur a Phlaid Cymru yn benderfynol o greu 36 yn fwy o Aelodau'r Senedd, gan gostio tua £100 miliwn, a fyddai, yn ystod argyfwng costau byw, a'r gaeaf ar y gorwel, yn ymddangos yn ddadl gredadwy i'w gwneud y prynhawn yma, Dirprwy Weinidog.

Nawr, pan gafodd ei gyflwyno yn 2007, roedd y cynllun Dechrau'n Deg yn cael ei ystyried yn un o brif flaenoriaethau Llywodraeth Cymru o ran ymdrin â thlodi. Felly, ydy'r Dirprwy Weinidog yn credu ei fod wedi gweithio, a sut bydd yr estyniad hwn yn gwella'r cyfleoedd i blant mwyaf difreintiedig Cymru? A hoffwn i hefyd ymdrin â phryderon daearyddol a chod post, yn enwedig o ran achosion lle gall teuluoedd mwy cefnog fod yn gymwys ar gyfer y cynllun Dechrau'n Deg, ac ni all teuluoedd sydd angen y gefnogaeth fod yn gymwys, dim ond oherwydd ble maen nhw'n byw. Felly, a all y Dirprwy Weinidog roi unrhyw sicrwydd i deuluoedd llai cefnog heddiw y bydd yr estyniad yn mynd rhywfaint o'r ffordd i ymdrin â'r problemau hyn? Ac os na, pa gynlluniau ar gyfer y dyfodol fydd Llywodraeth Cymru'n eu mabwysiadu er mwyn sicrhau bod gwariant ychwanegol yn canolbwyntio ar y bobl sydd ei angen fwyaf?

A dyma wir gost 25 mlynedd o Lafur yng Nghymru—mae blynyddoedd o gamreoli economaidd wedi gweld tlodi mewn gwaith Cymru'n tyfu ochr yn ochr â thlodi plant yn codi. A yw'n unrhyw syndod pan, o dan Lafur, mae gweithwyr Cymru'n mynd â'r pecynnau cyflog isaf adref ym Mhrydain Fawr, a phobl sy'n gweithio'n galed yn colli £3,000 o'i gymharu â rhannau eraill o'r DU? Mae angen i Weinidogion Llafur roi'r gorau i chwarae gwleidyddiaeth gyda'r pwysau gwirioneddol y mae pobl yn eu hwynebu, a rhoi'r gorau i wastraffu arian ar eu prosiectau ofer a darparu'r gefnogaeth bwrpasol y mae pobl a busnesau sy'n gweithio'n galed yn crefu amdano. Diolch.