Diolch, Ddirprwy Lywydd. Ar ran y Pwyllgor Deisebau, rwy'n falch iawn o agor y drafodaeth ar ddeiseb P-06-1276, 'Ymestyn adran 25B o Ddeddf Lefelau Staff Nyrsio (Cymru) 2016'. Mae testun y ddeiseb yn dweud: 

'Mae nyrsys ledled Cymru yn brin o 1,719 o aelodau staff medrus iawn sy'n achub bywydau. Mae hyn yn golygu bod staff nyrsio yn rhoi 34,284 o oriau ychwanegol i GIG Cymru bob wythnos – ac nid yw'n ddigon o hyd. Mae ymchwil yn dangos, os oes llai o nyrsys, mae cleifion 26 y cant yn fwy tebygol o farw, ac, yn gyffredinol, mae hyn yn codi i 29 y cant yn dilyn cyfnodau cymhleth o aros yn yr ysbyty. Dylai Llywodraeth Cymru ehangu Adran 25B o Ddeddf Lefelau Staff Nyrsio (Cymru) 2016 i ddarparu’r tîm llawn o nyrsys sydd eu hangen yn daer ar y cyhoedd yng Nghymru.'

Diolch i'r Pwyllgor Busnes am gytuno â'n cais i drafod y ddeiseb hon, sydd wedi cael 10,572 o lofnodion. Mae'r ddeiseb yn rhan o ymgyrch ehangach sy'n cael ei harwain gan Goleg Nyrsio Brenhinol Cymru. Maent yn dadlau y bydd ymestyn adran 25B—yr adran yn y Ddeddf sy'n ymwneud â chyfrifo lefelau staff mewn ystod o leoliadau—yn achub bywydau.

Maent yn cyfeirio at y cynnydd hyd yma, ers i'r Ddeddf gael ei phasio yn 2016. Cymru oedd y wlad gyntaf yn Ewrop i amddiffyn gofal cleifion drwy osod lefelau staff nyrsio mewn deddfwriaeth. Roedd hyn yn gyflawniad arloesol. Drwy gyflwyno'r ddeddfwriaeth, tynnwyd sylw at nyrsio, newidiwyd ymddygiad byrddau iechyd, a sicrhawyd bod cleifion yn fwy diogel. Mae'r Alban wedi dilyn Cymru drwy gyflwyno Deddf Iechyd a Gofal (Staffio) (Yr Alban) 2019.

Mae'r lleoliadau sydd wedi'u cynnwys yn adran 25B eisoes wedi'u hymestyn. Pan basiwyd y ddeddf am y tro cyntaf, nid oedd adran 25B ond yn berthnasol i wardiau oedolion meddygol a llawfeddygol acíwt yn unig. Ar 1 Hydref 2021, cafodd ei ymestyn i gynnwys wardiau plant. Mae ymgyrchwyr bellach yn dadlau y dylai fod yn berthnasol ym mhob lleoliad lle mae gofal nyrsio yn cael ei ddarparu, gan ddechrau gyda wardiau nyrsio cymunedol a wardiau iechyd meddwl ar gyfer cleifion mewnol. Nid oeddwn yn Aelod pan gyflwynwyd y ddeddfwriaeth, ond roedd dadleuon am ba mor bell a pha mor gyflym y gellid ymestyn lefelau staffio'n rhan fawr o daith graffu'r Bil. Mae'n parhau i fod yn fater cyfredol.

Ym mis Mai 2022, cyhoeddodd Coleg Nyrsio Brenhinol Cymru adroddiad ar weithredu'r ddeddfwriaeth. Canfu hwn fod Deddf Lefelau Staff Nyrsio (Cymru) 2016 wedi gwella gofal cleifion a chynyddu nifer y staff nyrsio ar wardiau sy'n cael eu cynnwys yn adran 25B. Yn llythyr Llywodraeth Cymru at y Pwyllgor Deisebau, mae'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol yn dweud bod cynsail teitl y ddeiseb yn ddiffygiol ac yn brin o gyd-destun deddfwriaethol pwysig. Mae hefyd yn nodi'r prinder byd-eang o staff nyrsio a'r gwaith parhaus i ddatblygu cynlluniau mwy effeithiol ar gyfer y gweithlu.

Mewn gohebiaeth i'r pwyllgor, mae'r Coleg Nyrsio Brenhinol yn dadlau y bydd y ddadl heddiw yn rhoi cyfle i Lywodraeth Cymru amlinellu amserlen ar gyfer ymestyn a thynnu sylw at unrhyw rwystrau a chyfyngiadau y maent yn eu hwynebu ar hyn o bryd. Byddai hyn yn caniatáu i'r cyhoedd gael gwell dealltwriaeth ynghylch pam na fu'n bosibl ymestyn adran 25B hyd yma. Edrychaf ymlaen at glywed y dadleuon ar bob ochr.