Part of the debate – Senedd Cymru am 2:29 pm ar 4 Hydref 2022.
Heddiw, Trefnydd yw dechrau Wythnos Llyfrgelloedd ar draws Cymru a'r Deyrnas Unedig gyfan, ac rwy'n siŵr y byddwch chi eisiau ymuno â mi i ddiolch i'r staff a phawb sy'n ymwneud â chefnogi'n llyfrgelloedd lleol ledled Cymru am bopeth maen nhw'n ei wneud. Ymwelais â llyfrgell Bae Colwyn ddoe; cwrddais â'r staff yno, Morag Wight ac Eunice Roberts, ac rwyf i eisiau estyn fy niolch iddyn nhw am bopeth y maen nhw'n ei wneud yn y gymuned, ac, wrth gwrs, i gyfleu'r pwynt bod llyfrgelloedd yn llawer mwy na dim ond llyfrau'r dyddiau hyn. Yn y llyfrgell benodol honno, mae hyb bancio i Barclays, maen nhw'n helpu pobl i wneud eu ffurflenni cais bathodyn glas a gyda phethau eraill sydd angen iddyn nhw eu codi â'r awdurdod lleol, ac, wrth gwrs, maen nhw'n darparu ar gyfer plant yn yr haf gyda gweithgareddau darllen, a phobl hŷn yn y gaeaf sydd ond angen mynd allan a gallu cymdeithasu ychydig gyda'u clybiau. Felly, a gaf i ofyn am ddatganiad gan y Llywodraeth ar yr hyn y mae'n ei wneud i hyrwyddo gwaith llyfrgelloedd ledled Cymru, fel y gallwn ni gael mwy o bobl i fanteisio ar yr asedau cymunedol gwych hyn sydd ar stepen eu drws?
Yn ail, a gaf i alw am ddiweddariad gan y Gweinidog sydd â chyfrifoldeb am gyn-filwyr, y Dirprwy Weinidog, sydd, diolch byth, yn eistedd yn y Siambr i glywed yr alwad hon? Rwy'n gwybod ein bod ni fel arfer yn cael datganiad gan y Gweinidog adeg Wythnos y Cofio, ac rydym ni bob tro'n ddiolchgar iawn am hynny. Ond rwy'n credu, o ystyried penodiad Comisiynydd Cyn-filwyr Cymru yn gynharach eleni, y gallwn ni, mae'n debyg, bwyso a mesur yn gynt nag yng nghanol mis Tachwedd i gael golwg ar yr ymgysylltu sydd wedi bod yn digwydd rhwng swyddfa comisiynydd y cyn-filwyr ac yn wir, ein Gweinidog cyn-filwyr newydd, sef ein AS Cymru dros Wrecsam, Sarah Atherton, cyn-filwr ei hun, sydd heb os yn mynd i ddod â brwdfrydedd a phrofiad mawr i'r rôl arbennig honno. Felly, a fyddai modd i ni gael yr wybodaeth ddiweddaraf gan y Gweinidog, yn ei chyfrifoldebau o ran y gymuned gyn-filwr, ar yr ymgysylltu â Llywodraeth y DU ar y mater pwysig hwnnw?