6. Datganiad gan y Gweinidog Newid Hinsawdd: Bioamrywiaeth

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:33 pm ar 4 Hydref 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 5:33, 4 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch, Jenny. Dydw i ddim yn gwybod yr ateb i flychau'r wennol ddu, ond fe wnaf ofyn nawr eich bod chi wedi gofyn cwestiwn. Fe wnaethon ni hynny, fedra i ddim cofio'n iawn, o leiaf un tymor yn ôl, felly dylen ni fod â rhywfaint o wybodaeth am yr effaith. Byddaf yn sicr yn gofyn.

Ar y gêr pysgota diwedd oes—aethoch chi i ymweld hefyd, oni wnaethoch chi, yn Abertawe, Mike—rydyn ni wedi gwneud rhai treialon, ac roedd gennyf ddiddordeb mawr yn yr un yn Abertawe. Mae Mike a minnau'n rhannu afon rhwng ein hetholaethau; ni allaf gofio a oedd ar eich ochr chi neu fy un i, ond beth bynnag. [Torri ar draws.] Ydy, mae'n un o'r dadleuon hynny, on'd ydy? Roedd yn brosiect diddorol iawn, ac roedd yn ymwneud, nid yn unig a allem adennill y deunydd yma o'r môr, ond sut y gallem ni ei ailgylchu a sut y gallem ni wneud ychydig o arian i'r pysgotwyr ohono yn y bôn fel ei fod o fudd iddyn nhw i beidio â gadael iddo fynd gyda'r llif i'r môr. Rydyn ni i gyd wedi gweld y lluniau ofnadwy hynny o grwbanod gyda phethau o'u cwmpas ac ati. Mae gen i ddiddordeb mawr mewn cyflwyno hynny. Mae gennym ni ychydig o ddata o hynny ynglŷn â'r ffordd orau i'w wneud. Dyna beth yr ydyn ni'n ei ystyried, ac roedd hynny'n cael ei gefnogi'n fawr gan yr archwiliad dwfn.

Fi yw hyrwyddwr rhywogaeth yr wystrys brodorol, fel mae'n digwydd, felly rwy'n frwd iawn dros organebau sy'n tyfu o'r gwaelod. Yr wystrys yw'r caneri yn y pwll glo mewn gwirionedd; fyddan nhw ddim yn tyfu os nad yw'r ecosystem yn dda. Rwy'n falch iawn o ddweud bod bae Abertawe wedi cael ei ailhadu, ar ôl bod yn ardal warchodedig ers peth amser. Pan oeddwn i'n blentyn, os oeddech chi'n disgyn ym mae Abertawe, roedd yn rhaid i chi gael eich stumog wedi'i bwmpio—rydw i newydd ddangos fy oedran—ac erbyn hyn mae'n draeth baner las. Rheoliadau'r UE wnaeth ysgogi hynny—rwy'n credu ein bod ni'n colli golwg ar hynny. Ni oedd dyn budr Ewrop, ac mae wedi digwydd yn ystod fy oes i. A dydw i ddim mor hen â hynny. Mae'n hyfryd gweld y gwelyau hynny wedi'u hailhadu ac yn tyfu, ac rydyn ni'n gobeithio mewn pum mlynedd y bydd modd cymryd cynnyrch oddi yno. Roedd yr wystrys yn rhan allweddol o ddeiet y dosbarth gweithiol o amgylch arfordir Cymru am flynyddoedd lawer iawn. Dim ond yn ddiweddar y daeth yn hyfrydbeth y bobl cyfoethog. Felly, rwy'n awyddus iawn i wneud hynny.

Ar y môr, mae Lesley a minnau'n rhannu'r cyfrifoldeb hwn. Dim ond i fod yn glir, hi yw'r gwneuthurwr penderfyniadau ar gyfer peth o hyn, ac rydyn ni'n ei rannu. Rydyn ni'n cael golwg ar yr holl sefyllfa ynghylch llusgrwydo, pysgota, sut mae hynny'n cael ei wneud. Rwy'n awyddus iawn, yn union fel rydyn ni'n dweud am y ffermwyr, i ddod â'n pysgotwyr gyda ni. Dydw i ddim eisiau iddyn nhw golli eu modd o gynnal busnes a dydw i ddim eisiau iddyn nhw beidio â gallu gwneud bywoliaeth, ond dydw i ddim ychwaith eisiau iddyn nhw ddinistrio bioamrywiaeth y môr. A dydyn nhw ddim eisiau hynny ychwaith, oherwydd maen nhw'n deall yn llwyr bod angen iddyn nhw fod â methodoleg gynaliadwy ar gyfer gwneud hyn. Felly, mae gennym weithgor, rydym newydd ei adnewyddu, rydym ni newydd ailbenodi pobl a phenodi pobl newydd iddo, Jenny. Ac un o'r pethau y byddan nhw'n gweithio arno yw'r holl fusnes yma am bysgota cynaliadwy, diwydiant pysgota cynaliadwy, sut olwg sydd ar hynny i Gymru, a sut ar y ddaear y byddem yn ei orfodi pe byddem ni'n ei wneud. Dydi Rhun ddim yn y Siambr, ond glywsoch chi ef yn mynd ymlaen, rwy'n credu mai wythnos diwethaf rhyw dro oedd hi, am y llong allan o Fangor. Mae gennym ni rai llongau o'r math hwnnw o amgylch arfordir Cymru, felly rydym yn edrych i weld beth allwn ni ei wneud i ddefnyddio'r llongau hynny yn y ffordd gywir.