1. Cwestiynau i’r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol – Senedd Cymru ar 5 Hydref 2022.
6. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am waith Comisiynydd Cyn-filwyr Cymru? OQ58474
Mae Comisiynydd Cyn-filwyr Cymru yn cael ei benodi gan Lywodraeth y DU ac felly nid yw'n atebol yn uniongyrchol i Lywodraeth Cymru. Fodd bynnag, mae'r comisiynydd yn eiriolwr pwysig dros gyn-filwyr yng Nghymru. Rwyf wedi ei gyfarfod nifer o weithiau ac rwy'n edrych ymlaen at weithio mewn partneriaeth ag ef er budd ein cyn-filwyr.
Diolch am hynny, Ddirprwy Weinidog. Rwy'n siŵr eich bod yn falch, fel finnau, fod y gwaith y mae'n ei wneud wedi hen ddechrau, ac rwy'n siŵr y byddech yn croesawu Sarah Atherton i'w swydd fel y Gweinidog cyn-filwyr yn Llywodraeth y DU. Fe ddywedoch chi mai cyfrifoldeb Llywodraeth y DU ydyw, ond mae yna faterion sydd wedi eu datganoli yma, a gobeithio y gallwn gael atebion ar y rheini—rwy'n gwybod nad yw'r Llywodraeth yma yn hoffi ateb ar faterion datganoledig. Felly, a wnaiff y Dirprwy Weinidog amlinellu pa drafodaethau a gawsoch chi gyda'r Dirprwy Weinidog iechyd meddwl ynghylch darparu cymorth iechyd meddwl i gyn-filwyr i wneud yn siŵr fod cymorth ar gael iddynt pan fyddant yn gofyn amdano a'u bod yn cael eu cefnogi pan fyddant mewn angen? Diolch, Lywydd.
Diolch i'r Aelod am ei gwestiwn. Ar fater comisiynydd cyn-filwyr Cymru, fy mhwynt yw mai penodiad gan Lywodraeth y DU ydyw, ac felly nid yw'n atebol yn uniongyrchol i Lywodraeth Cymru. Fel y dywedais, rwyf wedi ei gyfarfod nifer o weithiau, mae'n dal yn ddyddiau cynnar; daeth i'r swydd ym mis Mehefin ac mae'n swydd ran-amser. Yn wir, roeddwn gyda'r comisiynydd cyn-filwyr y bore yma yn ein grŵp arbenigol ar y lluoedd arfog, ac roedd Darren Millar yn bresennol hefyd, ar ran y grŵp trawsbleidiol, ac felly rydym wedi ymrwymo i weithio'n agos iawn. Ac rwyf hefyd wedi trefnu i'r comisiynydd gyfarfod â nifer o fy nghyd-Aelodau yn y Llywodraeth i gael gwell dealltwriaeth o'r meysydd sydd wedi'u datganoli lle rydym yn cefnogi cyn-filwyr, fel iechyd ac addysg, a'u teuluoedd hefyd, a sut y gallwn weithio ar y cyd a symud ymlaen, fel ein bod yn gwneud yn siŵr ein bod yn gallu adeiladu ar y gwaith a wnaethom eisoes. Ac rydym yn edrych ymlaen at gyflwyno ein hadroddiad blynyddol ar y lluoedd arfog i'r lle hwn fis nesaf, a byddwn yn gallu trafod hynny.
Ond yng Nghymru, rydym yn falch iawn o gael GIG Cymru i Gyn-filwyr, sy'n cefnogi cyn-filwyr ac sy'n unigryw i Gymru. Mewn gwirionedd, yng nghyfarfod grŵp arbenigol y lluoedd arfog y bore yma, fe wnaethom drafod sut y gallwn ni wneud yn siŵr fod yna gefnogaeth ar y cychwyn, ac rydym yn cyfrannu at brosiectau ymchwil sydd ar y gweill ar hyn o bryd i sicrhau sut y gall cyn-filwyr gael mynediad at y gwasanaethau hynny y tu allan i oriau. Mae llinell gymorth ar gael at eu defnydd eisoes, ond mae'n ymwneud â sut y gallwn sicrhau bod y pwynt cyswllt cyntaf yn un cadarnhaol, pan fyddant yn mynd, efallai, i'w meddygfa neu wasanaeth, a hefyd yn ystyried gwasanaethau y tu allan i oriau. Felly, rydym yn falch o'r gwaith a wnaethom yng Nghymru, ac rydym wedi ymrwymo i gydweithio i wneud y gorau dros ein cyn-filwyr a'u teuluoedd yng nghymuned y lluoedd arfog yng Nghymru.