Part of 2. Cwestiynau i'r Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad – Senedd Cymru am 3:03 pm ar 5 Hydref 2022.
Diolch am y cwestiwn. Gwelais rai o'r digwyddiadau hynny; gwelais rai o'r arestiadau a ddigwyddodd yn Llundain gan beri pryder difrifol iawn i mi—pryder oherwydd ar yr un pryd roedd y cyfryngau'n hollol briodol yn condemnio'r modd yr oedd pobl yn cael eu harestio am sefyll yn y Sgwâr Coch, am sefyll ym Moscow, yn nhrefi Rwsia, gyda dalennau gwag o bapur a chael eu harestio. Roedd gweld hynny'n digwydd ar ein strydoedd yn hynod anffodus yn fy marn i.
Rwy'n credu bod yna awgrym o ddiffyg dealltwriaeth o ddeddfwriaeth awdurdodol a gafodd ei chyflwyno, deddf yr oeddem wedi ei gwrthwynebu ac wedi gwrthod cydsyniad deddfwriaethol ar ei chyfer—y ddeddfwriaeth heddlu, troseddu a dedfrydu. Rwy'n credu ei fod hefyd yn adlewyrchu dryswch a diffyg dealltwriaeth ar ran y swyddogion heddlu eu hunain ynglŷn â beth oedd eu pwerau mewn gwirionedd. Felly, mae yna gwestiwn pwysig yno sydd angen ei godi, a byddaf yn defnyddio pob cyfle a allaf i'w godi, ar fater arfer grym, grym y wladwriaeth, a gaiff ei arfer drwy'r heddlu, ond ar sail diogelu'r hawliau a'r hawliau sifil sydd gan bawb ohonom.
Rwy'n gwerthfawrogi'r dull sensitif ac ystyriol a welwyd gan heddluoedd yng Nghymru, oherwydd yn ystod y cyfnod diweddar o alaru, rwy'n ymwybodol iawn eu bod wedi gweithredu'n ofalus ac yn ystyriol iawn er mwyn sicrhau bod yr hawl i brotestio a rhyddid mynegiant wedi'i gynnal dros y cyfnod hwnnw. Roedd hynny'n arbennig o wir yn ystod ymweliad y Brenin â Chymru ddydd Gwener 9 Medi, lle gallodd yr heddlu gynnal safle protest a chadw'r cyhoedd yn ddiogel fel rhan o'u dull o weithredu ar y diwrnod. Felly, hyd yn oed ar adeg o dristwch cenedlaethol mawr, mae'n dal i fod yn bwysig i bobl allu cadw'r hawl i brotestio a'r hawl i fynegi eu barn a'u credoau'n rhydd.