Gwahaniaethu ar sail Hil o fewn y System Gyfiawnder

Part of 2. Cwestiynau i'r Cwnsler Cyffredinol a Gweinidog y Cyfansoddiad – Senedd Cymru am 2:56 pm ar 5 Hydref 2022.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mick Antoniw Mick Antoniw Labour 2:56, 5 Hydref 2022

(Cyfieithwyd)

Diolch am y cwestiwn. Rydych yn codi nifer o faterion y gwn eu bod yn cael ystyriaeth ddifrifol iawn ac rwy'n gwybod bod y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol wedi bod yn edrych arnynt ac yn rhoi sylw iddynt ac yn gweithio arnynt ers amser hir. Roedd y peth cyntaf a godwyd gennych yn ymwneud â data. Wel, wrth gwrs, mae data wedi bod yn rhywbeth sydd wedi bod yn bryder enfawr inni—dadgyfuno data, dod o hyd i ddata yng Nghymru mewn perthynas â'r system cyfiawnder troseddol, er mwyn ein galluogi i asesu'r math o bolisi sydd ei angen. Mae angen y gronfa ddata honno, ac yn y blaen. Nawr, mae hynny'n cael ei gydnabod gan lawer o fewn y system gyfiawnder, ac wrth gwrs, rwy'n derbyn nad yw o reidrwydd yn hawdd dechrau trosi systemau er mwyn ei wneud. Mae hynny wedi dechrau, ac wrth gwrs, ceir dangosfwrdd o wybodaeth y mae'r Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol wedi bod yn ymwneud yn fawr ag ef ac y bu'n gyfrifol am ei gyflawni, sy'n rhoi gwybodaeth lawer gwell inni.

Ond yr union enghreifftiau a gododd yr Aelod yw'r union resymau pam y datblygwyd y cynllun gwrth-hiliol ar gyfer cyfiawnder troseddol yng Nghymru, ac a gyhoeddodd y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol ar 8 Medi, oherwydd bod hyn yn cryfhau ein hymrwymiad—yr ymrwymiad gan bartneriaid datganoledig a phartneriaid nad ydynt wedi'u datganoli i fynd i'r afael â hiliaeth o bob math. Rwy'n gwybod y bydd y Gweinidog Cyfiawnder Cymdeithasol yn parhau â'r gwaith penodol hwnnw. Rwy'n dawel fy meddwl hefyd fod panel goruchwylio a chynghori annibynnol wedi'i sefydlu a fydd yn bwydo profiadau byw unigolion i mewn ac yn darparu cyngor. Rwy'n credu mai'r hyn sy'n hanfodol yn awr gan fod gennym y cynllun yw gwerthuso'r cynllun hwnnw, sut y mae'n gweithio, yr hyn y mae'n ei gyflawni mewn gwirionedd, ac rwy'n gobeithio y bydd y cwestiwn a ofynnwyd heddiw yn un sy'n parhau i godi wrth inni ddechrau asesu'r heriau a wynebir, nid yn unig o fewn y system cyfiawnder troseddol, ond o fewn y system gyfiawnder yn gyffredinol o ran y gynrychiolaeth a'r cydbwysedd a chyflwyniad y system gyfiawnder, sydd oll yn bethau sy'n ymwneud ag amrywiaeth ein system gyfiawnder yn gyffredinol.

O ran datganoli cyfiawnder, wel, oherwydd rhesymau fel hynny, yr holl gyfrifoldebau datganoledig, y cafodd ein hachos ei roi at ei gilydd yn 'Sicrhau Cyfiawnder i Gymru'. Mae datganoli cyfiawnder yn gam mor bwysig a naturiol, oherwydd mae'n integreiddio'r broses o ddarparu cyfiawnder â'r holl bolisïau a meysydd cymdeithasol datganoledig a all wneud darparu cyfiawnder yn well ac yn fwy effeithiol mewn gwirionedd. Yn y pen draw, dyna yw hanfod hyn.